Trường hợp tiếp viên hàng không Trang Đoan

26/03/2023

Huy Đức

26-3-2023

Tháng 10-1997, một nữ tiếp viên hàng không Việt Nam bị bắt giữ ở Úc vì mang theo một [vỏ] chai rượu chứa heroin lỏng. Tên cô là Trang Đoan. Sau khi thẩm vấn, Trang Đoan không bị giam giữ, cô chỉ phải đeo vòng định vị, buộc ở lại Úc chờ điều tra.

Tháng 5-1998, một tòa án của bang Victoria tuyên cô vô tội. Cô đã mang hộ người quen một chai rượu sang Úc mà không biết bên trong chứa heroin.

Năm ấy, tôi đón nhận sự kiện này trong tâm thế nhận tin một người Việt Nam thoát nạn. Năm ấy, rất ít người Việt biết đến internet và anh Mark chưa nghĩ ra Facebook.

Tôi không có đủ dữ liệu về vụ 4 nữ tiếp viên HKVN mang “327 tuýp kem đánh răng trong đó có 157 tuýp cất giấu ma túy” bị phát hiện hôm 16-3-2023. Điều may mắn của các cô là không bị phát hiện trên đất Pháp [phải chịu chi phí luật sư, ăn ở chờ điều tra làm rõ rất lớn]. Nhưng điều không may của các cô là được điều tra trong một nền tư pháp có được rất ít niềm tin; phán quyết của các cơ quan tố tụng có khi lại khởi đầu một phiên tòa khắt khe hơn từ công chúng.

Đi trồng rừng suốt cả tuần qua không có điều kiện lục tìm tư liệu nên đã không kịp bổ sung thông tin “trường hợp nữ tiếp viên Lê Trang Đoan” nhưng lại có nhiều thời gian suy ngẫm.

Không ít lần tôi tự hỏi, nếu như Trang Đoan bị phát hiện mang chai heroin đó ở Việt Nam, cô có bao nhiêu cơ may được tuyên trắng án.

Khi vụ việc vừa mới xảy ra, tôi cũng đã lường tới khả năng tương lai của “bốn nữ tiếp viên” phải kết thúc trong nhà tù như một số “án lệ”. Và quả thực là có được khích lệ khi thấy cơ quan điều tra không những đang vừa làm rõ “bốn nữ tiếp viên” có phải là một mắt xích [trong vụ buôn lậu heroin] hay không mà còn điều tra khả năng họ chỉ là bên bị lợi dụng [lòng tham/lòng tốt].

Đã từng ngồi hàng trăm phiên tòa lớn nhỏ không chỉ với tư cách một nhà báo mà còn như một bồi thẩm viên, chứng kiến nhiều ánh mắt tuyệt vọng của những người mà mình cảm nhận là oan, tôi khao khát không phải là một một nền tư pháp tống giam ngay mà phải là một nền tư pháp ai cũng có thể kỳ vọng vào công lý.

Vụ án được nói là chưa kết thúc, rất mong được nghe từ cơ quan điều tra những bằng chứng thuyết phục; để lọt bọn buôn lậu ma túy là tội ác nhưng bỏ tù người vô tội cũng là tội ác.