Chiến dịch chống tham nhũng của Việt Nam và tương lai của Nguyễn Phú Trọng và Phạm Minh Chính

08/01/2023

Tác giả: Carl Thayer

Trúc Lam chuyển ngữ

5-1-2023

Chúng tôi yêu cầu ông đánh giá về chiến dịch chống tham nhũng hiện nay của Việt Nam và mối quan hệ của vụ này với việc cách chức hai phó thủ tướng gần đây, là Ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam.

Câu hỏi: Ông có nghĩ rằng chiến dịch chống tham nhũng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dựa trên luật pháp, chính sách, ý thức hệ hay đó chỉ là sự củng cố thêm quyền lực của ông Trọng và những người theo ông ta/ nhóm của ông ta? Tại sao?

Đáp: Chiến dịch chống tham nhũng của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng dựa trên nền tảng tư tưởng và dựa trên các quy tắc của đảng và pháp luật của nhà nước. Toàn bộ sự nghiệp của ông Trọng gói gọn trong công tác xây dựng đảng, bao gồm cả bằng tiến sĩ từ Nga và nhiều năm làm việc cho Tạp chí Cộng sản của Đảng.

Chiến dịch chống tham nhũng của ông Trọng được tiến hành theo hai hướng. Đầu tiên liên quan đến các quy tắc và chuẩn mực của đảng. Ông Trọng đã khá tích cực trong việc sửa đổi các điều lệ đảng hoặc đưa ra các quy tắc mới cho phù hợp với chiến dịch của mình. Bảng chỉ dẫn đây là danh mục những điều đảng viên không được làm. Đảng viên vi phạm bị khai trừ khỏi đảng và mọi chức vụ đảm nhiệm.

Hướng thứ hai trong chiến dịch chống tham nhũng của ông Trọng là hợp pháp. Đảng viên bị kỷ luật đảng còn bị cơ quan công an điều tra xem có vi phạm pháp luật hay không; nếu vi phạm, họ sẽ bị xét xử, bị kết án và bị tống vào tù.

Tổng bí thư Trọng có động lực để giữ quyền lực của các đảng viên có cùng quan điểm với ông về ý thức hệ. Chiến dịch chống tham nhũng của ông có thể được coi là di sản của ông đối với Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông Trọng không cố gắng củng cố quyền lực của mình bằng cách tại vị thêm nhiệm kỳ thứ tư. Trước đại hội đảng toàn quốc lần thứ 13, ông Trọng đã chọn người kế vị, Trần Quốc Vượng, và đưa tên ông ta lên trên. Trong một diễn biến bất ngờ, Ủy ban Trung ương đã loại bỏ ông Vương. Trong hoàn cảnh chưa từng có này, ông Trọng đã không nghỉ hưu mà tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba.

Một trong những nhiệm vụ của Tổng bí thư đảng là chuẩn bị người kế vị. Hiện vẫn chưa rõ ông Trọng ủng hộ ai ở giai đoạn này. Công tác chuẩn bị cho đại hội đảng lần thứ 14 thường bắt đầu vào khoảng nửa chặng đường, tức là giữa năm 2023.

Câu hỏi: Theo đánh giá của ông, làm cách nào Thủ tướng Phạm Minh Chính có thể trụ được nhiệm kỳ này khi phải cải tổ nội các do chiến dịch chống tham nhũng?

Đáp: Nhiệm kỳ của Thủ tướng Phạm Minh Chính không bị đe dọa bởi hai phó thủ tướng bị cách chức. Ông Chính là người mới nhậm chức và không thể chịu trách nhiệm về những vi phạm được cho là của Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam trước năm 2021.

Ông Chính có kinh nghiệm lựa chọn nhân sự với tư cách cựu Trưởng Ban Tổ chức Trung ương đảng, Ủy viên Bộ Chính trị. Có vẻ như Bộ Chính trị đã quyết định ai sẽ là các phó thủ tướng mới. Quyết định này rõ ràng đã được sự nhất trí của Ban Chấp hành Trung ương. Ông Chính sẽ đưa các đề cử vào Quốc hội cùng với bất kỳ thay đổi nào khác đối với Nội các của ông. Rất có khả năng những người được đề cử này sẽ được thông qua. Kể từ khi đất nước thống nhất năm 1976, Quốc hội chỉ hai lần bác bỏ các đề cử của thủ tướng đối với các ứng cử viên bộ trưởng (Cao Sĩ Kiêm, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước năm 1997 và Lê Minh Hưởng, Bộ trưởng Bộ Công an năm 2002).

Câu hỏi: Theo đánh giá của ông, ông Trọng sẽ ra sao trong tương lai, nhất là khi xung quanh ông có rất nhiều kẻ thù?

Đáp: Tổng Bí thư Trọng đã không thể đưa được người thân cận của mình là Trần Quốc Vượng kế vị làm lãnh đạo đảng vì một liên minh các lãnh đạo tỉnh ủy được cho là đã thấy ông Vương quá thô bạo trong việc thực hiện chiến dịch chống tham nhũng của ông Trọng. Ông Trọng được giữ nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có vì không thể đạt được sự đồng thuận về bất kỳ ứng cử viên nào khác. Ông Trọng sẽ nghỉ hưu tại đại hội đảng toàn quốc tiếp theo vào năm 2026 nếu không nghỉ sớm hơn. Ông Trọng sẽ lặng lẽ vận động các ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các quan chức cấp cao khác của đảng về người kế nhiệm. Trong khi chờ đợi, ông Trọng sẽ tiếp tục chiến dịch “đốt lò” của mình vì ông biết rằng tham nhũng trong đảng là mối đe dọa lớn nhất đối với tính chính danh của nó để cai trị Việt Nam.

_______

Bài này trích từ Thayer Consultancy Background Brief, ngày 5 tháng 1 năm 2023. Thayer Consultancy cung cấp phân tích chính trị về các vấn đề an ninh khu vực hiện tại và hỗ trợ nghiên cứu khác cho các khách hàng được chọn. Thayer Consultancy được đăng ký chính thức là một doanh nghiệp nhỏ ở Úc năm 2002.