Thần tượng Trump và người Việt Nho giáo

16/11/2020

Jackhammer Nguyễn

16-11-2020

Người Việt coi Trump là người bảo vệ Đông Nam Á, chống lại một Trung Quốc hiếu chiến. Nguồn: Nikkei/ AP và Reuters

Người Việt ủng hộ một tổng thống Mỹ là điều không lạ. Cách đây hơn 10 năm, một thăm dò ý kiến của người dân Việt Nam đã làm cho nhà cầm quyền bối rối là số người thích tổng thống Mỹ Bill Clinton lúc đó cao hơn ông Hồ Chí Minh. Tuy nhiên sự cuồng nhiệt ủng hộ ông Trump thì có vẻ lạ và được nhiều người bàn đến trong mấy năm qua.

Từ tầng lớp bình dân, cho đến trí thức, không thiếu người hoan nghênh ông Trump, từ hoan nghênh nhẹ nhàng cho tới tôn ông làm thánh sống, như một tôn giáo.

Mới đây có hai tác giả người Việt là Phạm Thị Thùy Dung và Trương Thúy Quỳnh có bài viết về vấn đề này mang tựa đề: Ở Việt Nam, nhiều người đau buồn vì sự sụp đổ của một thần tượng Mỹ. Trong bài viết này, hai tác giả đưa ra một số nguyên nhân dẫn tới sự cuồng nhiệt của dân chúng Việt Nam đối với ông Trump, như sau:

1/ Ông Trump lớn tiếng đối với Trung Quốc, người Việt ghét Trung Quốc, nên người Việt thích ông Trump.

2/ Truyền thống Nho giáo.

3/ Sự hoài nghi chính trị, không tin tưởng hệ thống chính trị hiện tại của Đảng Cộng sản với nhiều góc tối lẫn tham nhũng.

Tôi đồng ý với hai tác giả về những luận điểm này, tuy nhiên tôi cho rằng, điểm thứ hai nói về Nho giáo là quan trọng, cần mổ xẻ thêm, nó sẽ đưa ra những góc khuất sâu thẳm trong tâm lý của người Việt, dẫn đễn việc sùng bái một nhân vật như Donald Trump.

Ảnh hưởng bởi Nho giáo

Sự yêu mến Donald Trump của người Việt, còn ảnh hưởng từ Nho giáo rất nặng nề, xuất phát từ những ẩn ức mà họ kềm chế trong lòng, tới khi Donald Trump lên làm tổng thống, những ẩn ức đó của họ được ông ta công khai trước bàn dân thiên hạ, nên họ rất thích ông ta. Nói ngắn gọn là, họ thấy họ giống Donald Trump.

Donald Trump là kẻ có cái tôi rất lớn, kẻ yêu mình hơn người khác, rất sĩ diện, thích chứng tỏ ta đây là trượng phu,… tất cả những điểm đó đều thấy ở con người Nho giáo Việt Nam, nhất là trong nhóm đàn ông.

Xã hội Nho giáo dần tàn, nhưng nó vẫn còn để lại trong hàng thế hệ người Việt những điều được nó giáo huấn. Và chính cái không khí nửa Nho giáo, nửa tự do như hiện nay là bi kịch cho người Việt. Họ phải đè nén những ước vọng thầm kín như ăn trên ngồi trước, thống trị phụ nữ, chửi mắng thuộc cấp, …

Và đây rồi, chính Donald Trump đã dám huỵch tẹt tất cả những ước vọng đó của họ, thế là ông ta trở thành thần tượng của họ, cũng là điều dễ hiểu.

Trong cái thế giới Nho giáo, người Tàu cho mình là trung tâm thiên hạ, xem thường những dân tộc khác, người Việt cũng thế. Trong ngôn ngữ tiếng Việt, những từ ngữ nhục mạ dân tộc khác vẫn còn đó: Miên, Mán, Mọi,… Và Donald Trump, với ngôn ngữ kỳ thị chủng tộc của ông ta, rất hạp khẩu vị của nhiều người Việt.

Người Việt Nho giáo trong xã hội cộng sản

Trên giấy tờ, chế độ phong kiến và tư tưởng Nho giáo đã bị những người cộng sản loại bỏ khỏi Việt Nam, nhưng trên thực tế chủ nghĩa cộng sản phiên bản Việt Nam chính là một phiên bản Nho giáo mới, tiếp tục giữ những quan điểm về thế giới, về con người của Nho giáo. Vai vế, sĩ diện, phân chia đẳng cấp,… không những được duy trì, mà thậm chí còn dữ dội hơn trong chế độ đảng trị.

Tiếp theo sự chấp nhận kinh tế thị trường của Đảng Cộng sản Việt Nam, con người Nho giáo cộng sản Việt Nam lại có thêm hoàn cảnh mới. Trong cái cảnh tranh tối tranh sáng không luật không lệ, người Việt kết hợp cái phương châm “mục đích biện minh cho phương tiện” của người cộng sản (mèo trắng mèo đen của Đặng Tiểu Bình) cùng với mùi kim tiền của chủ nghĩa tư bản (tiền bạc thì không có mùi).

Trong trạng thái tư bản hoang dã này, sự tranh đoạt “cá lớn nuốt cá bé” tàn nhẫn được hoan nghênh, và đó cũng là hình ảnh con người Donald Trump, làm mọi thứ để đạt mục đích, dù đó là trốn thuế hay trốn quân dịch, với hình ảnh một tay anh chị chợ trời. Nhiều người Việt từng thần tượng Năm Cam, Khá Bảnh, thì nay cuồng nhiệt với Donald Trump cũng không có gì lạ.

Chấn thương tâm lý

Chế độ phong kiến Nho giáo hay chủ nghĩa cộng sản toàn trị đều là những áp bức tinh thần rất kinh hoàng. Điều đó làm cho dân tộc Việt Nam bị một chấn thương tâm lý rất nặng, sẵn sàng tin ở những điều vô lý nhất. Điều vô lý đó là Donald Trump.

Những người Mỹ đặt cược vào Donald Trump bốn năm trước dù sao cũng hy vọng ở miếng thịt bò trong bữa ăn của họ lớn hơn, nay họ không thỏa mãn được điều đó, họ sa thải ông ta. Những người Việt cuồng nhiệt Donald Trump chỉ có một tình yêu phi lý tính, một niềm tin sang chấn hàng thế hệ, có lẽ còn khá lâu mới chấm dứt.