Sửa Luật GDĐH phải bỏ được phân biệt đối xử trường công - trường tư
bauxitevn7:47 PM
Thùy Linh
Đã muốn tự chủ đại học, bỏ phân biệt đối xử trường công, trường tư, sao còn nèo đảng ủy và các đảng viên cộng sản vào? Ai bỏ tiền đầu tư mở trường và duy trì hoạt động của trường, người đó là chủ, đơn giản vậy thôi.
Bauxite Việt Nam
|
LTS: Luật GDĐH (GDĐH) được Quốc hội thông qua và ban hành năm 2012, đến nay một số nội dung của luật này đã không còn phù hợp yêu cầu thực tiễn. Được biết, Bộ Giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật GDĐH vào năm 2018. Trên tinh thần đó, Báo điện tử Giáo dục Việt Nam có cuộc trao đổi với TS Lê Trường Tùng - Chủ tịch Hội đồng quản trị Trường ĐH FPT, Ủy viên Hội đồng Quốc gia giáo dục và phát triển nguồn nhân lực nhiệm kì 2016-2020 với mong muốn có thêm một số góp ý để gỡ bỏ các nút thắt của GDĐH hiện nay. Tòa soạn trân trọng giới thiệu cùng độc giả cuộc trao đổi này.
Sắp tới, Bộ GD&ĐT sẽ thông qua dự án sửa đổi Luật GDĐH. Theo ông, khi sửa đổi, bổ sung văn bản luật này, bộ cần chú ý điều gì khi bối cảnh xã hội và thế giới thay đổi rất nhanh chóng, đặc biệt là cuộc cách mạng 4.0 hiện nay?
Với cuộc cách mạng 4.0, khi sử dụng rộng rãi các thành tựu công nghệ thông tin, khi triển khai rộng các chương trình đào tạo mang tính mở (open courseware), khi tăng cường hội nhập quốc tế, khi kĩ năng tự học và học suốt đời của sinh viên ngày càng quan trọng thì mô hình tổ chức đào tạo ĐH cũng sẽ có nhiều thay đổi.
Theo tôi, trong Luật GDĐH sửa đổi không nên phân biệt đào tạo chính quy và không chính quy nữa (hiện đang gọi là giáo dục thường xuyên, bao gồm vừa làm vừa học, học từ xa, qua mạng). Đào tạo chính quy hiện nay đã bắt đầu mang yếu tố vừa làm vừa học, mang yếu tố online (qua mạng) rồi. Và thực tế là Bộ GD&ĐT cũng đã có những bước đi ban đầu để gộp chính quy và phi chính quy bằng cách đã ban hành các quy chế mới về đào tạo ĐH theo hình thức vừa học vừa làm, từ xa, qua mạng, trong đó quy định đầu vào, chương trình, kiểm tra thi cử của đào tạo chính quy và đào tạo không chính quy không có gì khác nhau. Do đó, việc gộp các hệ đào tạo ĐH lại sẽ tiến tới chỉ còn một loại bằng ĐH. Điều này cũng tăng trách nhiệm của nhà trường về chất lượng đầu ra, không còn tư duy theo kiểu có sản phẩm loại A (chính quy) và loại B (giáo dục thường xuyên) như trước nữa.
Cũng cần sửa đổi phần về hợp tác quốc tế. Hợp tác quốc tế trong GDĐH không chỉ mang tính chất "nhập khẩu giáo dục" như văn bản hiện nay mà cần có phạm vi rộng hơn.
Trên cương vị là lãnh đạo Trường ĐH FPT, theo ông những nội dung nào của Luật GDĐH hiện hành không còn phù hợp thực tiễn, đặc biệt là những nội dung về trường ĐH ngoài công lập? Những nội dung ấy cần sửa đổi, bổ sung như thế nào?
Về bản chất, ĐH công lập và ngoài công lập chỉ khác về việc ai là chủ đầu tư ban đầu, còn chức năng, trách nhiệm xã hội, quyền tự chủ… thì cần phải giống nhau. Điều này cũng là để bảo đảm tính cạnh tranh lành mạnh, không phân biệt đối xử trường công, trường tư.
Luật GDĐH cần sửa theo hướng này. Những gì không liên quan đầu tư, chủ đầu tư thì không cần quy định gì khác giữa ĐH công lập và ngoài công lập. Chẳng hạn theo Luật GDĐH hiện hành, một bên thì gọi là hội đồng trường, một bên thì gọi là hội đồng quản trị, một bên thì hiệu trưởng là chủ tài khoản, một bên chủ tịch là chủ tài khoản... Ngoài ra, chủ đầu tư của ĐH tư thục phải là một tổ chức (công ty, quỹ) chứ không phải các cá nhân riêng lẻ. Các cá nhân sẽ là cổ đông của công ty đầu tư vào ĐH chứ không phải cổ đông của trường. Điều này cũng để dịch chuyển các tranh chấp cá nhân nếu có lên tầng chủ đầu tư, không phải ở tầng trường, làm xấu môi trường giáo dục.
Nhiều chuyên gia cho rằng cần đi sâu vào vấn đề tự chủ khi trao đổi về việc xây dựng Luật GDĐH sửa đổi, bổ sung lần này? Ông nghĩ sao về ý kiến này.
Tôi đồng ý. Tự chủ ĐH là một trong các yếu tố quan trọng nhất để phát triển GDĐH Việt Nam hiện nay.
Để thực hiện cơ chế tự chủ, cần tạo hành lang pháp lí minh bạch, rõ ràng để các trường ĐH thực hiện quyền tự chủ của mình trong hành lang pháp lí đó, cùng với cơ chế hậu kiểm và giám sát xã hội, bỏ các quy định mang tính xin cho - phê duyệt. Và để tránh tình trạng "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược" thì Luật GDĐH sửa đổi cần gỡ bỏ những gì quy định cứng nhắc hoặc mang tính nước đôi, ảnh hưởng đến việc tự chủ của các trường, đồng thời quy định rõ những việc các trường được tự chủ để văn bản dưới luật không quy định khác đi, lại biến thành cơ chế xin cho. Ví dụ tự chủ trong việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh. Luật GDĐH hiện hành quy định "Cơ sở GDĐH tự chủ xác định chỉ tiêu tuyển sinh" nhưng lại thêm câu "Chỉ tiêu tuyển sinh được xác định trên cơ sở nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch phát triển nguồn nhân lực" và "Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định về việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh", thế là thành tự chủ nửa vời.
Thực tế thì mô hình quản trị ĐH của Việt Nam đang tồn tại song song hội đồng trường và đảng ủy cùng định hướng, giám sát toàn bộ hoạt động của trường. Vậy thưa ông, mối quan hệ giữa đảng ủy và hội đồng trường trong một cơ sở GDĐH hiện nay là như thế nào?
Trong một trường ĐH, ngoài hội đồng trường (với trường tư thục gọi là hội đồng quản trị) còn có nhiều tổ chức khác nữa. Luật GDĐH có Điều 13 về tổ chức đảng, đoàn thể và tổ chức xã hội trong cơ sở GDĐH, trong đó quy định các tổ chức này trong nhà trường được thành lập và hoạt động theo hiến pháp, pháp luật và điều lệ của tổ chức.
Hội đồng trường hoạt động tập thể, quyết định theo đa số. Với trường ĐH công lập, trong thành phần hội đồng trường có hiệu trưởng, các phó hiệu trưởng, bí thư đảng ủy, chủ tịch công đoàn, bí thư đoàn thanh niên, đại diện cơ quan chủ quản cơ sở GDĐH. Với trường tư thục, ngoài đại diện cho các chủ đầu tư, trong hội đồng quản trị nhà trường có hiệu trưởng, đại diện cơ quan quản lí địa phương, đại diện tổ chức đảng, đoàn thể.
Với cơ cấu như vậy, số đảng viên tham gia hội đồng trường không ít và đảng ủy thực hiện vai trò lãnh đạo của mình thông qua các đảng viên là thành viên của hội đồng trường.
Theo quy định, nếu là đảng viên thì phải thực hiện nghị quyết, chỉ thị, quy định, quyết định, kết luận của tổ chức đảng, không được nói khác, làm trái. Các đảng viên trong hội đồng trường có trách nhiệm thuyết minh và chuyển tải các nội dung nghị quyết của đảng ủy trường thành nghị quyết của hội đồng trường để hiệu trưởng tổ chức thực hiện.
Theo quy định hiện tại, hiệu trưởng là người đứng ra thành lập hội đồng trường nên có ý kiến cho rằng "hiệu trưởng sẽ tìm những người là của mình, đưa toàn bộ bộ phận quản lí của mình vào, biến hội đồng trường thành một bộ máy quản lí mở rộng chứ chẳng ai muốn thành lập ra một tổ chức giám sát mình, bắt mình phải giải trình". Ông nghĩ sao về những ý kiến này?
Một thời gian dài các trường ĐH công lập không có hội đồng trường, toàn bộ quyền lực tập trung vào hiệu trưởng và cơ quan chủ quản. Với cơ cấu hội đồng trường, một số quyền của cơ quan chủ quản và của hiệu trưởng thuộc về hội đồng trường, chắc không phải ai cũng vui vẻ khi phải chia sẻ quyền lực. Việc hiệu trưởng muốn có hội đồng trường hoạt động ăn ý với mình là mong muốn chính đáng.
Với trường công lập chưa có hội đồng trường, hiệu trưởng được giao trách nhiệm đứng ra thành lập hội đồng trường nhiệm kì đầu tiên theo các quy định chặt chẽ của Điều lệ trường ĐH chứ không phải muốn đưa ai vào thì đưa, cho nên không cần phải lo lắng về việc hiệu trưởng sẽ tìm những người là người của mình, đưa toàn bộ bộ phận quản lí của mình vào.
Quy định hiện nay là: thành viên mặc định của hội đồng trường là hiệu trưởng, các hiệu phó, bí thư đảng ủy, chủ tịch công đoàn, bí thư đoàn thanh niên; các thành viên bầu từ dưới lên là đại diện các khoa, viện do các khoa, viện trong trường bầu, đại diện cơ quan chủ quản do cơ quan chủ quản cử. Hiệu trưởng chỉ có quyền đề xuất thêm một số thành viên bên ngoài nhà trường tham gia vào hội đồng trường và phải được cơ quan cấp trên phê duyệt. Và cuối cùng, chủ tịch hội đồng trường do hội đồng trườngbầu và không được kiêm nhiệm chức hiệu trưởng, hiệu phó. Với quy định chặt chẽ như vậy thì thực ra giao cho ai đứng ra thành lập hội đồng trường cũng được. Khi đã có hội đồng trường thì bầu hội đồng trường nhiệm kì tiếp theo là trách nhiệm của chủ tịch hội đồng trường, không còn là của hiệu trưởng nữa.
Trân trọng cảm ơn ông.
T.L
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.