Nỗi khổ xa xỉ của người Đức
bauxitevn7:42 AM
Bà Angela Merkel sẽ tiếp tục là Thủ tướng Đức, nhiệm kì thứ tư. Ảnh AP
Sau mười hai năm cầm quyền, bà Angela Merkel một lần nữa sẽ là Thủ tướng Đức, nhiệm kì thứ tư. Như xe hơi, máy giặt, giày thể thao, dao kéo, ốc vít Germany, Thủ tướng Đức cũng bền, dùng mãi không hỏng.
Kết quả đó đã được báo trước nhiều tháng, và như phần lớn mọi điều diễn ra ở đất nước này, ngày bầu cử hôm nay, Chủ nhật 24 tháng Chín, không hứa hẹn một bất ngờ nào quá lớn. Bất ngờ là thứ xếp hạng chót trong bảng nhu cầu của người Đức và mọi ưu điểm cũng như nhược điểm của họ dường như đều liên quan đến đặc tính đó. Họ không hứng lên làm cái gì cả, hứng cũng phải chuẩn bị. Tiền vệ Đức không bao giờ gây sửng sốt vì một cú sút trời giáng. Giá nhà thuê ở Đức không bao giờ vọt lên tùy thích. Khoai tây không bao giờ đột ngột biến khỏi thực đơn Đức hàng ngày. Cầu đường Đức không bao giờ tự nhiên sập. Cảnh sát Đức không bao giờ bỗng nhiên hư cấu chuyện mật vụ Việt Nam bắt cóc người Việt giữa Berlin. Đến thời tiết Đức cũng không bao giờ hửng nắng ngoài dự báo. Phác thảo một cuộc đời Đức điển hình thường là các đường ngang bằng sổ thẳng, không có những lối tắt ngỡ ngàng, những khúc quanh hồi hộp. Nhìn một người Đức là biết rõ gia thế, nghề nghiệp, học thức, thu nhập, sở thích, món khoái khẩu và lương hưu. Lenin có câu nói nổi tiếng: “Cách mạng ở Đức ư? Không đời nào. Người Đức trước khi tấn công một nhà ga còn phải xếp hàng mua vé”. Song không hẳn như vậy. Nếu bây giờ định làm cách mạng thì người Đức sẽ đặt lịch, mua sẵn vé trên mạng từ nhiều tháng trước và đến đúng giờ. Họ chấp nhận thay đổi, nhưng ngẫu hứng và mạo hiểm thay đổi thì không đời nào.
Ngày bầu cử trôi qua cũng bình lặng như toàn bộ đợt tranh cử. Suất diễn ồn ào nhất và duy nhất là cuộc tranh luận tay đôi trên truyền hình ba tuần trước giữa hai nhà lãnh đạo hai đảng lớn: bà Merkel, đương kim Thủ tướng, Chủ tịch Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo (CDU) và ông Schulz, Chủ tịch Đảng Dân chủ Xã hội (SPD), người quyết tâm giành ghế Thủ tướng lần này. Song thay vì cãi cọ loạn xị, ăn miếng trả miếng như trong suất diễn dưới tầm thắt lưng của người Pháp hay gầm ghè nhe nanh vuốt trong suất diễn mày chết tao sống của người Mỹ thì hai đối thủ chính trị Đức trình bày cảnh thường tình của một cuộc hôn nhân lý trí, tế nhị tránh nói đến tình yêu, gật gù tôn trọng lẫn nhau, nhìn chung là đồng thuận trong đại cục, và có trái ý nhau trong những việc đổ rác rửa bát quét nhà thì cố gắng nhẹ giọng. Hai đảng đã nhiều lần liên minh cầm quyền và đang liên minh cầm quyền. Lỡ phải chung chăn gối bốn năm nữa, thậm chí ai nằm trên ai nằm dưới đều đã rõ, thì biết dọn đi đâu những mỹ từ quăng vào mặt nhau bây giờ. Giá trị giải trí của vụ tranh luận này nhìn chung ngang với việc theo dõi hai đài khí tượng thủy văn cùng khu vực. Cả hai cũng không có bê bối giường chiếu nào để đem đồ lót bẩn nhà người ra giặt giữa quảng trường. Vợ ông Schulz làm nghề kiến trúc cảnh quan, chồng bà Merkel là Giáo sư hóa lượng tử. Từ thời trang, tuổi tác đến những thứ khác, cả hai đều không có gì để phục vụ báo chí lá cải. Tôi thấy ông Giáo sư đáng yêu. Đến chỗ quần là áo lượt nhất nước Đức là Liên hoan Âm nhạc Bayreuth, ông nhăn nhó trong bộ đồ lớn đóng vội, khuy cài lệch.
Giáo sư Joachim Sauer (ngoài cùng, bên trái) tại Liên hoan Bayreuth 2017. Ảnh: DPA
Khi tôi trở lại châu Âu đầu những năm 90, giới trí thức cánh tả phương Tây đã bỏ xa thời vàng son sau lưng. Đọc lại những lời ông trùm cánh tả Jean-Paul Sartre viết về tiểu thuyết Tuyệt vọng của Nabokov, có cảm giác như tuyên giáo Hà Nội đã được một đại trí thức Pháp có tầm ảnh hưởng toàn thế giới hướng dẫn từ nửa thế kỷ trước về cách phê phán các nhà văn Việt Nam lưu vong mất gốc. Song lần đầu tiên đi bỏ phiếu mười hai năm trước, 2005, như theo một quán tính được mệnh danh bay bướm là “trái tim luôn đập ở bên trái”, tất nhiên tôi đã bầu cho Đảng Dân chủ Xã hội, phe tả. Kết quả là liên minh phe hữu CDU/CSU năm ấy thắng cử, tuy chỉ hơn vỏn vẹn 4 ghế Quốc hội trong một cuộc đua sát nút. Tôi đã không thể tin nổi là người phụ nữ của phe bảo thủ ấy sắp lãnh đạo nước Đức, với hai khóe miệng trễ xuống tận Nam cực, mái tóc không biết nên dính vào đâu cho đỡ mỏng, thân hình thô kệch trong những bộ quần áo chán ngắt, gương mặt không nói lên điều gì hết và diễn thuyết nhạt thếch bằng giọng hụt lưỡi. Tôi đã tự nhủ, tinh hoa chính trị mà thế thì nước Đức mạt vận.
Nhưng trong tất cả các đợt bầu cử tiếp theo, lần này cũng vậy, tôi đã bầu cho bà. Tóc bà không còn là thảm họa quốc gia. Thời trang “Full Merkel Jacket” của bà đã định hình một phong cách uncool bền vững tới mức thành cool. Trong ba nhiệm kỳ liên tục, bà đã nhấc đảng bảo thủ của mình sang dần phía trái, chiếm vị trí trung hòa giữa tả và hữu, thậm chí lấn sân của cả Đảng Dân chủ Xã hội lẫn Đảng Xanh. Giã từ cánh tả là câu chuyện dài của cá nhân tôi, nó chỉ ngẫu nhiên rơi vào thời điểm các tọa độ chính trị trong hệ thống đại nghị ở phương Tây bắt đầu xáo trộn và mất dần ý nghĩa cố hữu. Tôi sẽ là người đầu tiên tán thành mô hình chính trị tự do phi đảng phái. Nguyên thủ quốc gia thậm chí có thể và rất nên là một người máy. Người máy chỉ tốn vài đồng bạc điện, không ngốn hàng triệu dollar tiền tháp tùng phục dịch như nguyên thủ Mỹ. Người máy có lịch đi bảo trì kỹ thuật cố định, không tự nhiên biến mất như nguyên thủ Việt Nam.
Quyền lực chậm nhất sau hai nhiệm kỳ là bốc mùi. Mùi Hun Sen và mùi Putin, mùi Erdoğan và mùi Lý Hiển Long, mùi Teodoro Obiang Nguema Mbasogo và mùi Robert Mugabe…, toàn những mùi khó ngửi cho khứu giác của một nền dân chủ đủ chín chắn như ở Đức. Nên người Đức khổ sở vì biết rõ, một lần nữa lại Merkel, tổng cộng mười sáu năm, cả một thế hệ sinh ra và trưởng thành chỉ biết đến chính trị qua gương mặt của Mutti, “mẹ già dân tộc”. Nhưng dưới triều Merkel dài dằng dặc, nước Đức cứ bình lặng mà thực hiện Phép màu Germany. Đầu năm nay, hơn 90% người Đức cho biết rất hài lòng hoặc khá hài lòng với cuộc sống hiện tại. Trong sự buồn chán của ổn định trên đỉnh cao, hôm nay cử tri Đức đánh một tín hiệu của nhu cầu thay đổi: bà Merkel được phép ở lại, nhưng tất cả đã ngấy đến cổ cuộc hôn nhân bất đắc dĩ của hai đảng đang chung nhau cầm quyền. Cả hai đều mất nhiều phiếu hơn dự đoán. Lần đầu tiên sau 56 năm, một đảng cực hữu lại tiến vào Quốc hội Đức và lần đầu tiên nền đại nghị Đức sẽ phải thử bảng phối màu đen-vàng-xanh, liên minh khá trái cựa của CDU/CSU với Đảng Xanh và Đảng Dân chủ Tự do. Không phải là một cuộc cách mạng và chưa ai cần mua sẵn vé để tấn công một nhà ga, song trong nỗi khổ xa xỉ của người Đức, những thay đổi đó mang lại chút kịch tính cho một ngày bầu cử bình yên. Hơi quá bình yên giữa một thế giới đầy xung đột.
24/9/2017
P.T.H.
Đọc thêm:
Đức lập chính quyền liên hiệp mới
Vũ Ngọc Yên
Theo Cơ quan điều hành bầu cử liên bang, chính quyền liên hiệp của Liên minh dân chủ/xã hội Thiên chúa giáo (CDU/CSU) và Đảng dân chủ Đức (SPD) bị mất nhiều phiếu nhất trong cuộc bầu cử Quốc hội 2017 khóa 19.
Quốc hội mới sẽ có 709 ghế và được phân chia CDU/CSU 246 (năm 2013 có 311) SPD 153 (193) Đảng Xanh (Grüne ) 67 (63) Đảng Tả (die Linke) 69 (64) hai đảng bị thất bại trong cuộc bầu cử 2013 nay được vào quốc hội là Đảng Chọn lựa cho Đức (AfD) 94 và Đảng Dân chủ tự do (FDP) 80.
Dựa vào kết quả, không có đảng nào chiếm đa số tuyệt đối (355 ghế) để tự lập chính quyền. Nên chính quyền tương lai sẽ là một chính quyền liên hiệp nhiều đảng.
Đảng SPD với ứng cử viên tranh cử Thủ tướng Schulz nhìn nhận sự thảm bại của đảng đã không xác tín được cử tri ủng hộ chương trình tranh cử và tuyên bố SPD sẽ không tiếp tục liên hiệp với Liên minh CDU/CSU của Thủ tướng đương nhiệm Merkel. Đảng SPD sẽ giữ vai trò đảng đối lập lớn nhất trong tân Quốc hội.
Sau sự từ chối tham chính của SPD, Thủ tướng Merkel ngỏ ý mồi gọi Đảng Xanh và Đảng Dân chủ tự do cùng Liên minh CDU/CSU thương thảo lập chính quyền liên hiệp mới.
Theo điều 63 Luật căn bản (Hiến pháp) Tổng thống sẽ đề nghị quốc hội bầu Thủ tướng. Một Khi ứng viên Thủ tướng không được quá bán dân biễu (50% + một phiếu) tín nhiệm trong vòng đầu, cuộc biểu quyết kế tiếp sẽ được tổ chức trong vòng 14 ngày và kết thúc khi ứng cử viên đạt được đa số tương đối. Tân Quốc hội sẽ khai mạc kỳ họp đầu tiên vào ngày 24.10.2017.
Nguyên do thất bại của chính quyền Liên hiệp bảo thủ - xã hội.
Ngày 24.09.2017 là ngày buồn thảm cho nền dân chủ Đức. Đảng cực hữu „chọn lựa cho Đức - AfD“ lần đầu tiên được bầu vào Quốc hội. Sự kiện này đã gây bàng hoàng cho các chính đảng và hội đoàn xã hội dân sự. Không ai có thể ngờ được một đảng cực đoan khai thác sự bất mãn chống chính sách nhập cư - ti nạn của chính quyền Merkel và kích động bài ngoại lại nhận được 13% phiếu và trở thành một chính đảng lớn thứ ba trong Quốc hội tương lai.Theo nhận xét của các nhà bình luận chính trị, có 3 nguyên nhân đã dẫn đến thất bại cho hai đảng cầm quyền, Liên minh Dân chủ/xã hội Thên chúa giáo và Đảng Dân chủ xã hội :
- Tại Đức chính trị ổn định và kinh tế phát triển. Đức hiệ n là quốc gia xuất cảng đứng hàng nhất nhì trên thế giới và có nền kinh tế lớn nhật trong cộng đồng Âu châu (EU). Số thất nghiệp giảm đáng kể, lương bổng được nâng cao. Dù chính quyền liên hiệp đạt nhiều thành quả trong mọi lãnh vực, nhưng nhiều người dân cảm thấy nữ Thủ tướng Merkel câm quyền 12 năm tương đối đã đủ và nền chính trị cần sinh khí mới, sống động hơn. Các đảng nhỏ phải được hỗ trợ để có tiếng nói trong chính quyền tương lai. Vì vậy nhiều cử tri đã dồn phiếu cho các đảng đối lập thay vì cho hai đảng lớn đang cầm quyền.
- Về mât nhân đạo, quyết định chính quyền mở biên giới đón nhận hàng trăm ngàn người nhập cư - ti nạn vào mùa hè 2015 là nghĩa cử cao đẹp và được thế giới hoan nghênh. Nhưng làn sóng ti nạn sau đó tạo ra nhiều hiên tượng tiêu cực như trộm cắp, cưỡng hiếp, ẩu đả, khủng bố... Tất cả tạo cho người dân cảm tưởng chính quyền xao lãng kiểm soát an ninh. Các đảng, tổ chúc cực hữu đã khai thác thiếu sót này để kích động sự bất mãn và bài ngoại ở một số thành phần dân chúng, đăc biệt ở các tiểu bang vùng Đông Đức, Đảng AfD đã nhận được nhiều phiếu của cử tri.
- Nước Đức tuy hùng cường, thịnh vượng, nhưng không hẳn đã „miễn nhiễm“ trước nạn dịch „dân túy-mỵ dân“. Tệ nạn này đã phát triển thành phong trào lan rộng khắp Âu châu từ khi có cuộc trưng cầu dân ý Brexit – nước Anh rút lui khỏi Cộng đồng Âu châu (EU) và sự thắng cử Tổng thống của Donald Trump ở Mỹ. Các khó khăn trong đời sống như tình trạng khan hiếm nhà cửa, giá nhà và tiền thuê tăng khủng khiếp, lãi suất tiết kiệm thấp… đã được các chính khách dân túy khai thác triệt để và cáo buộc chính quyền phung phí tài chánh hỗ trợ cho những quốc gia ngoại quốc có nợ công rất cao trong Âu châu và người nhập cư - tị nạn thay vì đầu tư vào các lãnh vực y tế, giáo dục, xây cất hay trợ cấp xã hội trong nước.…
Cựu Thủ tướng Schröder phê bình đảng.
Một lý do làm Đảng SPD còn bị mất thêm phiếu là xu hướng các Đảng xã hội khuynh tả tại Âu châu ngày càng mất sự hậu thuẫn của dân chúng. Trong đại hội các hiệp hội bảo hiểm ngày 27.09.2017 tai Bá Linh, cựu Thủ tướng Gerhard Schröder (SPD) cho rằng nguyên nhân thất bại của SPD trong cuộc bầu cử Quốc hội là đã không làm nổi bật khả năng giải quyết kinh tê quốc gia của đảng. Đảng SPD đã lấy đề tài „công bằng xã hội“ làm trọng tâm cho chương trình tranh cử Quốc hội lần này.Theo Schröder không ai chống đòi hỏi phải thực thi công bằng xã hội. Nhưng trước tiên phải suy nghĩ sự phân chia quyền lợi phải đặt trên nền tảng kinh tế nào. Nhũng gì muốn chia thì phải tạo ra trước đã. Một đảng không có năng lực kinh tế thì sẽ không thể được đa số cử tri hỗ trợ..
Hệ thống chính đảng
Nước Đức có cả một đoạn đường dài tiến tới dân chủ. So với các quốc gia láng giềng, Đức đã thay đổi chế độ nhiều lần. Sau Thế chiến thứ Nhất, chế độ quân chủ lập hiến được thay thê bằng chính thể cộng hòa Weimar, mở đầu cho tiến trình dân chủ hóa nước Đức. Cộng hòa Weimar tồn tại được 14 năm bị chính quyền độc tài quốc xã (Nationalsozialismus - NS) giải thể vào năm 1933 và NS đưa Đức vào Thế chiến thứ Hai. Chế độ độc tài Đức quốc xã sụp đổ sau 12 năm thống trị. Sau bại trận, Đức bị Tứ cường chiếm đóng và chia Đức thành 4 vùng. Ba vùng miền nam, bắc và tây do Anh Mỹ Pháp quản lý. Vùng Đông Đức do Liên Xô cai trị. Thời gian tứ cường chiếm đóng Đức kéo dài 45 năm. Tại Đông Đức Ủy ban quân quản Liên xô dựng lên một chế độ xã hội chủ nghĩa độc tài với danh xưng Cộng hòa dân chủ Đức (DDR) do Đảng Thống nhất Đức (SED) cầm quyền. Phần Tây Đức một chế độ dân chủ (Cộng hòa Liên bang Đức - BRD) được thiết lập qua sự hỗ trợ của đồng minh Anh Pháp Mỹ. Đến năm 1990 chế độ cộng sản Đông Đức cáo chung và hai miên Đông - Tây hợp nhất.
Hai chính đảng lớn CDU/CSU và SPD chiếm nhiều ưu thế ngay lúc đầu trong hệ thống chính đảng của Cộng hòa liên bang Đức. Chế độ lưỡng đảng đạt cao điểm tới cuối thập niên 60 của thế kỷ 20 và trở thành tam đảng vì có thêm đảng FDP tham chính, rồi vào thập niên 80 thành tứ đảng với đảng Xanh và ngũ đảng từ 1990 với Đảng Dân chủ xã hội chủ nghĩa (PDS) hậu thân của đảng cộng sản SED), đảng này đến năm 2007 kết hợp với một chính đảng tả nhỏ Chọn lựa bầu cử Lao động và Công bằng xã hội (WASG) đổi tên thành Đảng Tả (Die Linke). Qua thập niên đầu của thế kỳ 21 có thêm Đảng Chọn lựa cho Đức (AfD).
Hệ thộng đa đảng Đức rất đa diện và phản ảnh nhiều quan điểm của mọi tầng lớp trong xã hội. Dựa vào chương trình, cương lĩnh các đảng, cử tri tự do chọn lựa đảng phù hợp ý muốn của mình trong các cuộc bầu cử.
Giới chính trị liệt kê lập trường chính trị và mầu sắc của các đảng:
Liên minh Dân chủ/xã hội Thiên chúa giáo (CDU/CSU), bảo thủ hữu khuynh - mầu đen
Đảng Dân chủ Tự do (FDP) - hữu khuynh phóng khoáng - mầu vàng
Đảng Chọn lựa cho Đức (AfD), cực hữu, bài ngoại - mầu xanh lợt.
Đảng Xanh (Grüne)- trung dung, phóng khoáng-mầu xanh
Đảng Dân chủ xã hội (SPD) - tả khuynh - mầu đỏ
Đảng Tả (die Linke) - cực tả - mầu đỏ thẫm (tím)
Một khi các đảng liên hiệp lập chính quyền, giới chính trị, truyền thông dựa vào mầu của các đảng đặt tên cho kiểu liên hiệp chính trị, chẳng hạn Liên hiệp đèn giao thông (Đen-Đỏ-Xanh) để chỉ Liên hiệp ba đảng CDU/CSU, SPD và Xanh. Liên hiệp Jamaika (Mầu cờ nước Jamaika, Đen-Xanh-Vàng) gồm ba đảng CDU/CSU,Xanh và FDP. Liên hiệp lớn Đen-Đỏ gồm hai đảng lớn CDU/CSU và SPD.
Liên hiệp Jamaika là Chính quyền liên hiệp tương lai?
Cựu Thủ tướng Gerhard Schröder nhận xét sự khước từ của Chủ tịch đảng SPD, Martin Schulz không liên hiệp với Liên minh của Merkel là một quyết định không đúng và ộng cho rằng bầu cử lại cũng không phải là giải pháp tốt tạo sự ổn định chính trị cho nước Đức trong giai đoạn hiện tại. Schröder tiên liệu ba đảng CDU/CSU, Xanh và FDP sẽ gặp nhiều khó khăn để tìm sự đồng thuận trong các cuộc đàm phán, nhưng cuối cùng ba đảng cũng phải nhượng bộ nhau để thành lập tân chính quyền liên hiệp.
Về đảng AfD, một đảng cực hữu có chủ trương bài ngoại đã thắng phiếu phần lớn ở các tiểu bang Đông Đức. Cựu Thủ tướng Schröder cảnh báo các chính đảng dân chủ không nên quỷ hóa đảng này là phát xít NAZI (quốc xã) vì trong Đảng AfD ngoài một số cực đoan còn có những thành viên bình thường bất bình với đường lối chính trị hiện tại của tầng lớp tinh hoa trong các chính đảng truyền thống. Ông nói nên xem đảng AfD như các đảng cực hữu khác của Gert Wilders ở Hòa Lan hay của Le Pen bên Pháp.
V.N.Y.
Tác giả gửi BVN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.