Làm ơn loại bỏ chữ “đầu tàu” ra khỏi ngôn ngữ chính trị!

17/01/2023

Mai Bá Kiếm

17-1-2023

Chiều nay, anh Bảy “vịt quay” ca bài “Chia Tay Mùa Xuân” (nhạc Đức Dũng, thơ Nguyễn Đình Chính) có câu rất giống hoàn cảnh của anh “Chúng mình chia tay nhau khi tháng giêng vừa tới”, nên anh sẽ không chúc tết đồng bào lúc giao thừa Xuân Quý Mão!

Tôi mừng vì lý do khác, từ nay khỏi phải loạn não vì cái “đầu tàu”, do đi thăm tỉnh nào ảnh đều “ca” tỉnh đó là “đầu tàu” kinh tế cả nước. Nhưng tôi lại thất vọng, vì anh Võ Văn Thưởng lại nhắc vai trò “đầu tàu” của TP.HCM đang giảm trong tâm trạng rất đau khổ. Tôi liên tưởng bài “Lời đắng cho một cuộc tình”:

“Cuộc tình nào rồi cũng phôi pha

Một “đoàn tàu” biết mấy sân ga

Xin em xem anh như một ga nhỏ dọc đường”. Tôi dân Sài gòn 4 đời, chỉ thích SG là một sân ga quèn.

Anh Thưởng ạ, đoàn tàu SE 7/8 có 59 toa, anh Bảy ví von 59 toa như 63 tỉnh, thành, trong đó TPHCM có công suất lớn nhất phải kéo. Nhưng anh Bảy vui tính, hay nói lấy lòng, nhưng mau quên!

Về lý thuyết, đoàn tàu mà có nhiều đầu tàu sẽ trật đường ray và lật trong vòng một nốt nhạc. Về ẩn dụ, không nước nào gọi nền kinh tế quốc gia là “đoàn tàu”, trong đó có một địa phương giàu nhất làm “đầu tàu” kéo.

GDP California năm 2022 là 3.160 tỷ USD, đứng hàng thứ năm thế giới nhưng không có tổng thống Mỹ nào “ca” California là: đầu tàu” hay “bệ phóng” nền kinh tế Mỹ.

Bắc Kinh, Thượng Hải, Thẩm Quyến đứng thứ 1, 2, 3 của nền kính tế TQ, nhưng Tập chưa bao giờ gọi 3 nơi này là “đầu tàu”. Vì đơn vị hành chính không thể là một “cổ máy kinh tế”. Từ năm 1980, TQ chọn làng chài Thẩm Quyến làm “Đặc khu kinh tế” với các chế độ ưu đãi mà các địa phương khác không có được. Chính “Đặc khu kinh tế Thẩm Quyến” là “đầu tàu” kéo nền kinh tế TQ. “Cơ chế, chính sách” là “cổ máy” chứ không phải UBND Thẩm Quyến!

Sau đó, TQ lập ra “Khu Mậu dịch thương mại tư do” với nhiều chính sách ưu đãi cho Thượng Hải. Khu mậu dịch này là “đầu máy đẩy” phụ đầu tàu kéo “Đặc khu kinh tế” đưa nền kinh tế TQ vọt lên hạng nhì thế giới. Tập không động viên các tỉnh phía Tây bị khóa sâu trong lục địa làm “đầu tàu”, dù ông cố gắng mở “một vành đai, một con đường” khai thông logistic cho các tỉnh không giáp biển.

TP.HCM chỉ dựa vào hạ tầng kính tế cũ và sự năng động của lãnh đạo thời mở cửa mà phát triển kinh tế đứng đầu cả nước. Tôi từng được theo viết bài về chuyến đi Cần Giờ của ông Trần Xuân Giá khảo sát đề án “Đặc khu kinh tế Cần Giờ” (có làng chài nghèo như Thẩm Quyến), nhưng Trung ương có duyệt đâu?

Lẽ ra phải buộc ba Đặc khu Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc làm “đầu tàu” mới đúng nghĩa.

Cơ chế đặc thù cho “chính quyền đô thị” TP.HCM cũng không thể vượt trên Luật tổ chức UBND, HĐND và luật Ngân sách thì có sức mạnh đâu để làm “đầu tàu”. Chính quyền địa phương không thể là một cổ máy kinh tế cho cả nước. Tóm lại, “vặt lông” hay “đầu tàu” mới hợp nghĩa khi điền vào chỗ trống?