Bánh mì Ai Cập, cá Việt Nam, khát vọng con người

 

Bánh mì Ai Cập, cá Việt Nam, khát vọng con người

Trần Trung Đạo

(VNTB) – Dân chủ với đa số người dân đơn giản hơn nhiều. Dân chủ là những gì có thể cầm được, sờ mó được, hay thậm chí ăn được.

Dân chủ là gì? 

Nếu bạn hỏi một viện sĩ hàn lâm, có lẽ ông hay bà viện sĩ hàn lâm sẽ bắt đầu từ thời Hy Lạp với chữ Demos là dân chúng và chữ Kratein là lãnh đạo, nghĩa là một xã hội do con người lãnh đạo.

Nếu bạn hỏi một giáo sư chính trị học, có lẽ ông hay bà giáo sư sẽ bắt đầu từ Plato đến John Locke rồi qua John Stuart Mill, từ một hệ thống chính trị dựa trên tiêu chuẩn đa số cho đến một xã hội dân bản, nơi con người cùng suy nghĩ về những vấn đề và hợp tác tìm giải pháp cho những vấn đề của chính họ. 

Nếu bạn hỏi sinh viên Trung Quốc, người phát biểu đầu tiên trong biến cố Thiên An Môn, anh ta sẽ trả lời là Minzhu. “Min’ có nghĩa là nhân dân và “Zhu” có nghĩa là làm chủ. Và bởi vậy Minzhu có nghĩa là nhân dân làm chủ.

Nhưng không phải ai cũng hiểu dân chủ một cách lý thuyết như vậy. Dân chủ với đại đa số người dân đơn giản hơn nhiều. Dân chủ là những gì có thể cầm được, sờ mó được, hay thậm chí ăn được.

Bánh mì Ai Cập

Tháng Giêng năm 2011, nếu bạn đến Tahrir Square ở Ai Cập và hỏi một người dân Ai Cập đang biểu tình chống độc tài Hosni Mubarak trong Mùa Xuân Ả Rập ( Arab Spring Uprisings ): Dân chủ là gì? Anh ta sẽ chỉ ổ bánh mì anh đang kẹp quanh đầu. Dân chủ, với anh, đơn giản là ổ bánh mì.

Tai sao bánh mì?

Nhân dân các quốc gia Ả Rập sống dựa vào bánh mì. Riêng quốc gia Yemen đã có 20 loại bánh mì khác nhau. Bánh mì là lương thực không thể thiếu trong bữa ăn của người Ai Cập. Bánh mì quan trọng tới mức nó được gọi là “aish” – có nghĩa là cuộc sống. 

Trước đây, dọc bờ sông Nile là những cánh đồng lúa mì bát ngát nhưng trong thời gian trước Mùa Xuân Ả Rập, Ai Cập là một trong những nước phải nhập khẩu lúa mì nhiều nhất thế giới. Giá bánh mì tăng 37%, giá thực phẩm tăng 18,9%. Nạn thất nghiệp gia tăng làm bánh mì, một thực phẩm vốn đời thường trong đời sống, trở thành món hàng đắt đỏ.

Trong cuộc cách mạnh Mùa Xuân Ả Rập, đội trên đầu những ổ bánh mì, biểu tượng cho mục đích đấu tranh của họ. Khẩu hiệu đấu tranh “ Lật đổ chế độ độc tài Hosni Mubarak” trong thời điểm này đồng nghĩa với việc “nhân dân Ai Cập cần bánh mì”.

Cuộc biểu tình chống độc tài Mubarak bắt đầu từ 18 tháng Giêng 2011 trước Quốc hội Ai Cập. Dù bị đàn áp đẫm máu với 846 người bị giết và hơn 6 ngàn người bị thương, cuộc nổi dậy vẫn không dừng bước và và cuối cùng đã buộc Mubarak từ chức vào 6 giờ chiều ngày 11 tháng 2, 2011.

Cá Việt Nam 

Tương tự như người dân Ai Cập hay Yemen, nếu hôm nay bạn ra Hà Tĩnh hỏi người dân: Dân chủ là gì? Người viết tin rằng những ngư dân đang chịu đựng khó khan sẽ chỉ vào bãi cá chết dọc bờ.

Tại sao cá? Cá là “aish” của người Việt Nam, nhất là ngư dân vùng biển.

Cá là một phần của đời sống người Việt Nam, dù là ngư dân hay không phải ngư dân, dù đang ở trong nước hay sống ở nước ngoài. Bữa cơm gia đình Việt Nam, nếu không mỗi ngày thì cũng là ít nhất mỗi tuần có một vài bữa cá.

Ngư dân Việt Nam, không giống như ngư dân các nước khác, ngoài chịu đựng thiên tai còn phải chịu đựng nhân tai thảm khốc hơn nhiều. Trong suốt 41 năm, mỗi chuyến trở về của ngư dân Hải Phòng, Thái Bình, Thanh Hoá, Hà Tĩnh, Quảng Ngãi …là một lần sống sót. Không chỉ sống sót từ những trận bão tố ngoài khơi, những ngọn sóng to, những cơn gió lớn mà sống sót từ những viên đạn không chút xót thương của những người “vừa là đồng chí, vừa là anh em” Trung Quốc. 

Biến cố cá chết gần đây là vết thương mới trên thân thể đã quá nhiều thương tích của họ. Và như ông bà ta thường nói: “tức nước, vỡ bờ”. Những làn sóng biểu tình đông đảo là phản ứng tự nhiên. Họ không thể im lặng, câm nín như trước nữa.

Lãnh đạo cộng sản đáp lại bằng những hành động đàn áp dã man, ngay cả đối với ông già, phụ nữ, trẻ em. Nhưng điều đó chỉ xác nhận chế độ đang lui dần vào ngõ cụt. Ngay cả các lãnh đạo CS cấp cao cũng biết chế độ CS một ngày phải tàn. Ngày đó đang đến.

Chọn lựa nào của người Việt Nam quan tâm?

Hãy gác qua một bên thành phần bán nước, thờ ơ, vô cảm, chỉ biết làm giàu trên xương máu đồng bào. Với thành phần thật sự quan tâm tới đất nước, chỉ có hai chọn lựa dành cho họ: 

(1) Phê bình nhưng bảo vệ Đảng CS bởi vì dù sao đi nữa, ĐCS vẫn còn có thể sửa đổi, vẫn còn có “tư cách lãnh đạo đất nước”, vẫn còn có khả năng đưa đất nước vượt qua những hố sâu tham nhũng, lạc hậu về kinh tế, giáo dục, vẫn còn đủ sức mạnh để chống đỡ nạn Hán xâm, vẫn còn là chỗ dựa của chính họ; Và 

(2) Phát xuất từ nhận định rằng: cơ chế chính trị, kinh tế và văn hoá độc quyền cộng sản hiện nay là nguyên nhân tạo ra tình trạng lạc hậu, chậm tiến của đất nước, bất lực trước nạn Hán xâm, và do đó, cần phải tập trung sức mạnh dân tộc để tháo gỡ bằng một cuộc cách mạng dân chủ toàn diện và triệt để.

Đối với những người chọn lựa phương pháp thứ nhất, bên cạnh những lo lắng cho tương lai đất nước có thể rơi vào hỗn loạn sau cách mạng, một phần khác, dù nói gì đi nữa, chính cái chế độ tồi tệ này đã nuôi dưỡng họ, đã ban phát cho họ bổng lộc, tạo cho họ một chỗ đứng trong xã hội. Và điều đó có nghĩa, nếu chế độ này sụp đổ, họ sẽ như cánh bèo giữa biển, không biết trôi dạt về đâu, liệu chế độ dân chủ có chấp nhận họ hay không.

Thực tế tại các nước cựu CS đã trả lời cho cả hai lo lắng đó.

Hãy nhìn sang Đức, sang 6 nước cựu CS Đông Âu, 15 nước thuộc Cộng hoà Liên bang Xô Viết cũ, 8 nước vùng Balkans, 3 nước Angola, Congo, Ethiopia ở Phi Châu, và ngay cả Môgn Cổ ở Á Châu, có quốc gia nào đã trừng phạt nặng nề các đảng viên CS – những người đã dựa vào đảng chỉ vì chén cơm, manh áo không?

Không, ngoại trừ các biện pháp đối với những kẻ đã gây ra tội ác, còn thì quan tâm hàng đầu của các chính phủ dân chủ sau CS, kể cả VN sau này là phục hưng sức mạnh đất nước để cố gắng đuổi kịp các nước đã tiến trước quốc gia họ nửa thế kỷ. Litva, Lithuania, Estonia, Tiệp Khắc, Ba Lan, Hungaria v.v. đã làm vậy, và họ thành công.

Đồng thời, thực tế tại các nước cựu CS cho thấy, có nước nào trong đó lãnh đạo Đảng CS tự nguyện thay đổi, tự nguyện chuyển hoá đất nước từ độc tài sang dân chủ?

Không. Tất cả đều bị đẩy lùi bằng sức mạnh nhân dân qua các cuộc biểu tình ồ ạt. Các lãnh đạo CS, có kẻ chết trước khi cách mạng dân chủ nổ ra nên không bị xử như Enver Hoxha của Albania, có kẻ may mắn nên chỉ bị 2 năm tù treo như Czeslaw Kiszczak của Ba Lan, cũng có kẻ phải chết nhục trong lưu đày như Erich Honecker, hay bị xử bắn như Nicolae Ceausescu. Lịch sử chứng minh, dù trong hoàn cảnh nào, các lãnh tụ CS vẫn cố bám vào chiếc ghế quyền lực đến giờ phút cuối cùng, không ai tự nguyện ra đi.

Dù tiến trình thay đổi có thể khác nhau nhiều ít tại mỗi quốc gia, dân chủ vẫn là khát vọng chung của số đông con người dù sống ở đâu trên mặt đất này. 

Các học giả có thể tranh luận về phương pháp, mức độ áp dụng các nguyên tắc dân chủ theo điều kiện của mỗi quốc gia, nhưng không ai cho rằng dân chủ chỉ là sản phẩm riêng của các nước tiên tiến Phương Tây chứ không phải của chung nhân loại.

Sierra Leone, Ghana, Ivory Coast ở Châu Phi là những bằng chứng hung hồn. Những quốc gia này trước đây không lâu thường đồng nghĩa với chiến tranh, lạc hậu, tủi nhục, đói nghèo…nay là những quốc gia dân chủ điển hình đầy kiêu hãnh của Phi Châu.

Tại sao một dân tộc trong bộ lạc ở rừng núi Guinea hay Malawi có quyền bầu cử, ứng cử, tự do tôn giáo, tự do báo chí, tự do đi lại…còn người Việt Nam thì không?

Ai cũng có thể trả lời được vì đó là do cơ chế độc tài CS. Do đó, chọn lựa thứ hai, tháo gỡ cơ chế cộng sản là chọn lựa đúng đắn, bức thiết của những ai đang quan tâm đến sinh mệnh Việt Nam.

Bảo vệ chế độ CS dù qua bất kỳ hình thức nào, kể cả bằng việc phê bình nhưng xây dựng đảng trong thời điểm này là đi ngược lại quyền lợi sống còn của đất nước. Lãnh đạo CSVN, trong thời gian tới, có thể thực hiện vài “đổi mới” nhỏ để làm dịu long công phẫn của người dân, nhưng đó chỉ là những viên thuốc ngủ như họ đã từng cho nhân dân Việt Nam uống suốt 41 năm qua.

Mỗi người trong đời ít nhất đã có một lần phải lựa chọn. Không ai có thể cùng lúc đi trên hai con đường. Chọn lựa hôm nay là chọn lựa giữa độc tài và dân chủ. Dân chủ không chỉ là tiền đề, là cơ sở để phục hung đất nước mà còn là vũ khí để chống nạn Hán xâm. Chọn lựa thay đổi tận gốc rễ có thể sẽ gặp vài khó khan, sẽ phải giẫm lên nhiều chông gai, nhưng đó phải là con đường thời đại và không có con đường nào khác.

Yêu nước không bao giờ là quá trễ. Hãy đi cùng dân tộc và thời đại!

T.T.Đ.

VNTB gửi BVN