Chống Cô Vi tại Việt Nam và sự mạnh lên của nhà nước độc tài

19/05/2020

Jackhammer Nguyễn

19-5-2020

Việc chống dịch COVID-19 của Việt Nam thành công đã và đang là đề tài được mổ xẻ khắp nơi trên thế giới, hầu như tất cả các cơ quan truyền thông quốc tế đều có bài về chuyện này. 

Các phân tích đưa ra một số nguyên nhân, trong đó hầu như báo nào cũng có đưa ra một nguyên nhân là bộ máy độc tài đảng trị của nhà nước cộng sản Việt Nam. Bài nhấn mạnh nhất đến yếu tố này là bài: Sự thành công trong chống dịch của Việt Nam dựa trên sự đàn áp, đăng trên tạp chí Foreign Policy, trang Tiếng Dân đã giới thiệu bản dịch.

Bài báo đưa ra những ví dụ rất cụ thể như một người Pháp đã bị theo dõi từ trước khi ông chuẩn bị vào Việt Nam, để từ đó truy tìm ra những người có thể đã tiếp xúc với ông ta. Trong trường hợp ông ta bị nhiễm virus thì truy ra những người có nguy cơ bị lây. Bài báo này còn đưa ra những hình ảnh mà bất cứ ai sống ở Việt Nam vài năm cũng hình dung ra ngay về đội quân đông đảo công an các loại khác nhau, từ trung ương cho tới anh … dân phòng ở khu phố.

Foreign Policy chạy tựa như trên có vẻ như muốn nhấn mạnh, đó là yếu tố quan trọng nhất. Tôi thì thấy rằng nguyên nhân của việc thành bại trong những biến cố rất phức tạp như vậy, đôi khi rất khó phân tách rõ ràng, trừ những trường hợp không cãi vào đâu được như chuyện thất bại của chính quyền Mỹ hiện nay.

Nếu cho độc tài là yếu tố số một thì chúng ta giải thích thế nào về cả ngàn người chết ở Trung Quốc trước khi họ giới nghiêm? Theo chủ quan của tôi thì yếu tố “biết sợ” là yếu tố quan trọng nhất. Nhiều quốc gia cũng nghèo khó như Việt Nam ở châu Phi, do “biết sợ” nên cũng giống như Việt Nam, đã kiểm soát được dịch. Tổng thống Mỹ, ông Trump không “biết sợ” nên người Mỹ đang trả giá rất đắt.

Nhưng tôi không hề xem nhẹ yếu tố độc tài. Có một tác giả người Việt đã viết trên báo Diplomat rằng, Việt Nam kết hợp những nguyên tắc dân chủ và cách thực hiện độc tài, qua bài: “Việt Nam đã học được bài học từ sai lầm trong việc chống dịch của Trung Quốc như thế nào”.

Nguyên tắc dân chủ là công khai thông tin (trái với Bắc Kinh), và cách thực hiện độc tài là phong tỏa một lúc hơn 10 ngàn dân nếu thấy cần thiết. Ai dám nói rằng những cách thực hiện độc tài sẽ không được các quốc gia dân chủ thực hiện khi cần thiết, khi dịch bệnh đe dọa sự tồn tại của cả một dân tộc? Chỉ có kẻ dốt nát mới dám bảo rằng, dịch bệnh sẽ biến mất khi nó bắt đầu tấn công người dân của mình.

Trường hợp của Việt Nam đưa ra một kết quả có hai mặt đối lập nhau. Mặt thứ nhất là hơn 90 triệu người thoát khỏi dịch bệnh. Hãy nhìn hàng hàng lớp lớp mồ chôn ở Brazil, làm sao người Việt chúng ta có thể chịu đựng được điều đó!

Những nấm mồ tập thể ở Sao Paulo, Brazil. Nguồn: AP/ Andre Penner

Mặt thứ hai là chế độ toàn trị cộng sản được củng cố mạnh hơn lúc nào hết, mà theo tôi là mạnh nhất trong hơn 40 năm qua. Đảng Cộng sản đang có vị trí vững như bàn thạch, người dân đang sẵn sàng quên đi các quyền riêng tư của mình để tiếp tục chịu sự cai trị của Đảng. Một tác giả người Việt sống ở Mỹ là Mai Trương, được trang BBC Việt ngữ trích dẫn, viết rằng: “Đại dịch Covid-19 đã giúp Đảng Cộng Sản Việt Nam giành lại niềm tin của người dân ngoài mong đợi và khẳng định vai trò lãnh đạo đất nước của mình.

Theo tôi, thật ra Đảng Cộng sản mạnh lên sau đại dịch là một điều bình thường đối với các chế độ chuyên chế, các tư tưởng độc tài. Các chế độ và tư tưởng này thường là mạnh lên, thuyết phục được dân chúng trong những thời buổi chiến tranh, loạn lạc, khủng hoảng,…

Các vụ bắt bớ và xử tù vì lý do chính trị vẫn tiếp tục, và nếu chúng ta quan sát mạng xã hội, chúng ta sẽ không thấy sự phản ứng mạnh như trước nữa. Nhà nước độc tài được cơ làm tới, Huỳnh Đức Thanh Bình bị đánh trong tù, tòa án lớn nhất bác bỏ việc xét lại án tử hình Hồ Duy Hải, mặc cho công luận chính thống và không chính thống liên tục phản đối mấy năm trời nay… Sẽ còn có những đàn áp như vậy nữa, và nếu không có thì đó lại chính là sự thúc thủ của dân chúng trước sức mạnh đang lên của Đảng.

Chúng ta thoát chết, nhưng chế độ độc tài mà chúng ta oán ghét lại mạnh lên, lại được dân chúng ủng hộ nhiều hơn. Đó là điều trớ trêu nhất mà dân tộc chúng ta đang sống. Nhưng hơn 90 triệu người Việt nên biết rằng, Hàn Quốc, New Zealand,… không cần chế độ độc tài, mà đất nước họ cũng đường hoàng thoát khỏi cơn đại khủng hoảng này.