Luật An ninh quốc gia Hong Kong: Đó là gì, vì sao lại gây tranh cãi?

22/05/2020

The Guardian

Kiểm Tin, lược dịch

22-5-2020

Quốc hội Bắc Kinh thông báo sẽ thảo luận về luật an ninh quốc gia áp dụng cho Hong Kong trong nỗ lực cố gắng áp đặt kiểm soát lên lãnh thổ bán tự trị và ngăn chặn các cuộc biểu tình dân chủ.

Luật An Ninh Quốc Gia Là Gì?

Điều 23 của hiến pháp sửa đổi của Hồng Kong, Luật Cơ Bản, nói rằng đặc khu phải ban hành luật an ninh quốc gia ngăn cấm các hành vi “phản quốc, ly khai, kích động bạo loạn” chống lại chính quyền Trung Quốc.

Tuy nhiên điều khoản này chưa bao giờ được thực thi vì những lo ngại hạn chế các quyền dân chủ ở Hồng Kong như quyền tự do ngôn luận. Nỗ lực để ban hành điều 23 vào năm 2003 đã phải hoãn lại sau khi nửa triệu người dân xuống đường biểu tình.

Vì Sao Những Điều Luật Này Lại Đặt Trở Lại Trong Chương Trình Nghị Sự?

Khả năng các điều luật đã bị hoãn sẽ được ban hành trở lại khi Hong Kong gia tăng các cuộc biểu tình và bị đàn áp vào năm ngoái. Trong một vài tháng qua, khi phần lớn thế giới bị xao nhãng vì đại dịch do vi-rút corona thì Bắc Kinh đã mạnh tay hơn đối với Hồng Kong.

Vào tháng 4, quan chức hàng đầu của Bắc Kinh tại Hồng Kong, Lạc Huệ Ninh kêu gọi Hong Kong mau chóng thông qua những điều luật đó để chống lại bạo lực cực đoan và can thiệp của nước ngoài cũng như các lực lượng ủng hộ độc lập.

Văn phòng Bắc Kinh tại Hồng Kong cũng tuyên bố rằng các điều luật trong Luật Cơ Bản nhằm loại trừ các bộ ngành Trung Quốc can thiệp vào Hồng Kong không áp dụng cho họ.

Các cuộc biểu tình bao trùm khắp thành phố vào năm ngoái đã tan biến trong đại dịch. Tuy nhiên Hong Kong sắp tới sẽ bị phong toả trở lại. Chính phủ quả quyết cho rằng các phong trào biểu tình phải dừng lại để cứu vãn danh tiếng, xã hội và kinh tế của Hong Kong.

Bắc Kinh có thể cũng trông chờ vào cuộc bầu cử hội đồng lập pháp của Hong Kong vào tháng 9 sắp đến. Sau những tháng biểu tình và việc điều hành rất thành công các cuộc bầu cử hội đồng quận năm ngoái thì các ứng cử viên thiên dân chủ có thể giành được số phiếu đại đa số. Họ tuyên bố sẽ ngăn chặn các dự luật do chính phủ đưa ra.

Vì Sao Điều Luật Này Gây Tranh Cãi?

Hong Kong vẫn đang vận hành thể chế một quốc gia, hai chế độ và vẫn có được những tự do mà Trung Quốc đại luật không có như sự độc lập, tự do báo chí, và quyền được biểu tình. Đặc khu này cũng được quyền phê bình chính phủ Trung Quốc. Những chỉ trích lo ngại những điều luật sẽ được sử dụng để chống lại những ai phản đối chính quyền trung ương hay chính quyền Hong Kong được Bắc Kinh hậu thuẫn.

Họ đặc biệt lo ngại điều luật sẽ được áp dụng đối với những người tham gia biểu tình trong năm ngoái. Một vài trường hợp đã đốt cờ Trung Quốc hoặc làm mất thể diện văn phòng liên lạc Trung Quốc tại Hong Kong. Các quan chức Trung Quốc cũng liên tục nói rằng nững người biểu tình là “khủng bố”.

Maya Wang, nhà nghiên cứu về Trung Quốc của tổ chức Theo dõi nhân quyền Human Rights Watch nói rằng “dựa trên các khái niệm “an ninh quốc gia” mà Bắc Kinh đưa ra đó là không được có bất cứ hành động hoặc lời nói nào phê bình đảng thì điều luật nhằm bảo vệ an ninh quốc gia có nghĩa là dấu chấm hết cho Hong Kong”. “Điều quan trọgn nhất là chúng ta sẽ mất một bến cảng an toàn cho người bất đồng chính kiến ở Trung Quốc, khi mà tại thời điểm này thế giới đang cần một nơi để có thể nó lên sự thật về Trung Quốc”.

Những Gì Sẽ Diễn Ra Tiếp Theo?

Các điều luật có thể sẽ được thực thi dưới dạng một nghị định sau khi ban hành. Các nhà phân tích nói rằng đây là một hành động khiêu kích chưa từng có, mặc dù các điều luật phải gửi qua hội đồng lập pháp Hong Kong xem xét trước.

Các nhà lập pháp ủng hộ dân chủ đang tranh cãi mạnh mẽ về tính hợp pháp của những điều luật mà Bắc Kinh đưa ra. Các cuộc biểu tình phản đối Bắc Kinh nhanh chóng được kêu gọi vào hôm thứ 5 (21/5). Dù cho các điều luật có diễn ra hay không nhưng hầu hết người dân Hong Kong cực kỳ phẫn nộ.