Ô NHIỄM NƯỚC SÔNG TÔ LỊCH – ĐỪNG ĐỔ RÁC QUA TƯỜNG RÀO
Nguyễn Ngọc Chu
Ô NHIỄM NƯỚC SÔNG TÔ LỊCH – ĐỪNG ĐỔ RÁC
QUA TƯỜNG RÀO
1. ĐỪNG ĐỔ LỖI CHO NGƯỜI
Vì muốn dùng hóa chất đã mua sẵn, hay muốn làm dự án mới không cho ai can thiệp vào - thì phải nghĩ cách khác. Đằng này ông Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Lê Văn Dục lại đổ lỗi cho công nghệ Nano-Bioreactor của Tổ chức Xúc tiến Thương mại – Môi trường Nhật Bản (JEBO) không thành công trong xử lý ô nhiễm nước sông Tô Lịch. Buộc JEBO cực chẳng đã phải lên tiếng ‘Giám đốc Sở xây dựng Hà Nội phát biểu vô căn cứ’ (Tuoitre.vn, 01/12/2019, https://tuoitre.vn/ebo-giam-doc-so-xay-dung-ha-noi-co-tinh-…).
Ai cũng biết, trong khi các chuyên gia Nhật Bản thí nghiệm công nghệ Nano-Bioreactor thì bị tháo nước từ Hồ Tây vào sông Tô Lịch, toan xóa sạch kết quả thí nghiệm. Mục đích vì cái gì thì nhiều người đã hiểu. Nhưng cuối cùng các chuyên gia Nhật Bản đã tự lặn ngụp trong nước sông Tô Lịch sau xử lý để khẳng định sự thành công của thí nghiệm (dantri.com.vn, 08/8/2019 https://dantri.com.vn/…/xem-chuyen-gia-nhat-ban-rua-mat-tam…).
Trên thực tế thì 6 tiêu chí để đánh giá mức độ thành công của công nghệ Nano-Bioreactor khi áp dụng tại sông Tô Lịch do các chuyên gia Nhật Bản đưa ra đã được xác nhận là đáp ứng:
- Xử lý triệt để mùi hôi thối từ gốc (cấp độ phân tử), khu vực lắp đặt thí điểm công nghệ Nano phải đảm bảo không còn mùi hôi, thối.
- Phân hủy một phần bùn hữu cơ tồn đọng lâu năm dưới lòng sông tại khu vực thí điểm thành CO2, H2O. Chất lượng trầm tích (bùn) sau khi xử lý dần đạt QCVN 43:2017/BTNMT.
- Xử lý lượng nước thải hàng ngày chảy vào sông và xử lý tận gốc được cả nước đang bị ô nhiễm ở bên trong khu vực thí điểm mà không cần thu gom, tách nước thải.
- Bảo tồn hệ sinh thái, cá, thủy sinh phát triển tốt. Số lượng vi khuẩn, vi sinh vật có hại giảm, vi sinh vật có lợi tăng.
- Nước tại vị trí điểm lấy mẫu trong khu vực thí điểm sau khi xử lý dần đạt QCVN 08-MT:2015/BTNMT.
- Hệ thống xử lý đảm bảo không gây ô nhiễm thứ cấp (không dồn chất ô nhiễm xuống hạ lưu, không nạo vét bùn mang đi nơi khác gây ô nhiễm tại khu vực đổ thải).
Đã không dùng của người thì thôi, lại đổ cho người thất bại, làm ảnh hưởng đến thanh danh của JEBO. JEBO là Nhật Bản chứ có phải công ty của Việt Nam đâu mà dễ dàng đổ lỗi cho người. Cuối cùng thì gậy ông lại đập lưng ông. Vì thanh danh Nhật Bản nên JEBO đã phải lên tiếng:
"Ông giám đốc Sở Xây dựng là người đại diện cho chính quyền Hà Nội mà cố tình phát biểu vô căn cứ, không hiểu mục tiêu, trái kết luận của UBND TP nên buộc chúng tôi phải lên tiếng để bảo vệ danh dự của công nghệ Nhật Bản cũng như danh dự cá nhân của chúng tôi liên quan tới dự án tài trợ miễn phí thí điểm xử lý một đoạn sông Tô Lịch".
"Kết luận của Chủ tịch UBND TP tại buổi làm việc với Tổ chức Xúc tiến thương mại - môi trường Nhật Bản về kết quả thí điểm xử lý làm sạch một đoạn sông Tô Lịch và một góc Hồ Tây bằng công nghệ Nano-Bioreactor Nhật Bản" (số 1338/TB-UBND ngày 5/11/2019) cũng không hề có nội dung nào đánh giá về kết quả là thất bại”(Tuoitre.vn, 01/12/2019, https://tuoitre.vn/ebo-giam-doc-so-xay-dung-ha-noi-co-tinh-…).
JEBO cũng cho biết:
“Mặt khác, UBND TP Hà Nội còn đang giao cho Tổ chức Xúc tiến thương mại – Môi trường Nhật Bản tiếp tục triển khai làm mở rộng thêm 1 ao tù để tiếp tục đánh giá.
Theo kết quả phân tích của các cơ quan chuyên môn của VN, chất lượng nước khu vực thả cá Koi trên sông Tô Lịch và hồ Tây cho thấy 36/36 chỉ tiêu đạt QCVN 08-MT:2015/BTNMT. Mùi hôi thối sông Tô Lịch giảm 200 lần, Hồ Tây giảm 30 lần…
Ngoài ra, cá Koi và cá chép Việt Nam thả tại khu vực nước sau xử lý tại khu thí điểm sống và sinh trưởng tốt sau gần 2 tháng cho đến ngày chuyển sang hồ Tây.
Theo đánh giá của người dân sống cạnh khu vực thí điểm, mặc dù hàng ngày vẫn có lượng nước thải chưa qua xử lý liên tục xả trực tiếp vào khu vực thí điểm tuy nhiên gần như không còn mùi hôi thối tại khu vực xử lý thí điểm”( https://www.24h.com.vn/…/giam-doc-so-xay-dung-phat-bieu-thi….
2. ĐỔ RÁC QUA TƯỜNG RÀO
Thì hóa ra việc phao tin “công nghệ Nano-Bioreactor của Nhật Bản bị thất bại” còn có liên quan đến đề án 150 tỷ của công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội bơm nước từ sông Hồng vào Hồ Tây rồi tháo vào sông Tô Lịch:
“Cụ thể, trạm bơm cố định dự tính được đặt cách chân cầu Nhật Tân 600m, về phía hạ lưu. Hệ thống xả sau máy bơm gồm 4 ống đường kính 600mm, kết nối vào đường ống chung có đường kính 1.200mm. Hệ thống dẫn đến bể xử lý cạnh Công viên nước hồ Tây. Tổng chiều dài đường ống khoảng 1.960m. Hệ thống chạy đến mương tiêu cạnh hồ Tây, vào bể lắng xử lý phù sa sông Hồng. Nước vào hồ Tây khi đạt mực cần thiết sẽ cho mở các cửa xả ra sông Tô Lịch. Với phương án này, mỗi ngày dự kiến bơm 134 nghìn m3 nước (bơm 26 ngày/tháng). Khái toán kinh phí dự án 150 tỷ đồng”( Vietnamnet.vn, 30/11/2019, https://vietnamnet.vn/…/chi-150-ty-bom-nuoc-song-hong-hoi-s…).
Đây là kế “ĐỔ RÁC QUA TƯỜNG RÀO” không khác gì kế “ NẰM NGỬA NHỔ NƯỚC BỌT”, nhưng lại ngốn rất nhiều kinh phí!
3. Ô NHIỄM NƯỚC SÔNG TÔ LỊCH NHẤT THIẾT PHẢI XỬ LÝ
Không thể dùng cách “ĐỔ RÁC QUA TƯỜNG RÀO” là xem như đã hết ô nhiễm. Cách này cũng là cách FORMOSA HÀ TĨNH xả chất thải độc ra biển. Việc bơm nước từ sông Hồng vào Hồ Tây không chỉ tốn kém mà còn có tác động lên hệ sinh thái của Hồ Tây; Và cốt lõi là hoàn toàn không xử lý gì nguồn nước bị ô nhiễm ở sông Tô Lịch, đẩy nguồn ô nhiễm nước sông Tô Lịch vào các sông cuối nguồn như sông Nhuệ, sông Sét, sông Lừ làm ô nhiễm và thay đổi cả các hệ sinh thái ở đây. Không có nước nào trên thế giới xử lý ô nhiễm theo kiểu “ĐỔ RÁC QUA TƯỜNG RÀO” như thế này. Ô nhiễm nước sông Tô Lịch nhất thiết phải được xử lý triệt để.
4. DỨT BỎ LỢI ÍCH NHÓM
Chỉ có dứt bỏ lợi ích nhóm thì mới có giải pháp đúng cho việc xử lý ô nhiễm nước Hồ Tây và sông Tô Lịch. Nếu đã lỡ mua hóa chất rồi thì đừng mua thêm nữa. Bán đúng giá, sử dụng hết số hóa chất đã mua và dừng lại. Đó là cách giải quyết nhân văn nhất mà rốt cục thua thiệt vẫn thuộc về người dân. Nhưng ít nhất sau đó vấn đề ô nhiễm nước sông Tô Lịch và Hồ Tây sẽ được xử lý căn bản theo đúng hướng khoa học với chi phí thực.
5. ĐÀM PHÁN VỚI JEBO
Trong lúc chưa có giải pháp nào hơn, thì giải pháp của JEBO vẫn là khả dĩ vì đã được kiểm nghiệm thực tế. Hãy đàm phán với JEBO để cho JEBO xử lý nước sông Tô Lịch - trên cơ sở tài trợ toàn bộ hoặc chi trả một phần chi phí. Sau khi hoàn thành thì chuyển giao trọn gói. Việt Nam sẽ đảm nhận trọn bộ việc vận hành cũng như công nghệ, bao gồm cả tự sản xuất vật tư. Vấn đề là giá thành bao nhiêu mà thôi. Người sáng suốt, vô tư, tất có được giá đúng.
Mấu chốt cuối cùng vẫn là có gan từ bỏ lợi ích nhóm.
Ô NHIỄM NƯỚC SÔNG TÔ LỊCH – ĐỪNG ĐỔ RÁC
QUA TƯỜNG RÀO
1. ĐỪNG ĐỔ LỖI CHO NGƯỜI
Vì muốn dùng hóa chất đã mua sẵn, hay muốn làm dự án mới không cho ai can thiệp vào - thì phải nghĩ cách khác. Đằng này ông Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Lê Văn Dục lại đổ lỗi cho công nghệ Nano-Bioreactor của Tổ chức Xúc tiến Thương mại – Môi trường Nhật Bản (JEBO) không thành công trong xử lý ô nhiễm nước sông Tô Lịch. Buộc JEBO cực chẳng đã phải lên tiếng ‘Giám đốc Sở xây dựng Hà Nội phát biểu vô căn cứ’ (Tuoitre.vn, 01/12/2019, https://tuoitre.vn/ebo-giam-doc-so-xay-dung-ha-noi-co-tinh-…).
Ai cũng biết, trong khi các chuyên gia Nhật Bản thí nghiệm công nghệ Nano-Bioreactor thì bị tháo nước từ Hồ Tây vào sông Tô Lịch, toan xóa sạch kết quả thí nghiệm. Mục đích vì cái gì thì nhiều người đã hiểu. Nhưng cuối cùng các chuyên gia Nhật Bản đã tự lặn ngụp trong nước sông Tô Lịch sau xử lý để khẳng định sự thành công của thí nghiệm (dantri.com.vn, 08/8/2019 https://dantri.com.vn/…/xem-chuyen-gia-nhat-ban-rua-mat-tam…).
Trên thực tế thì 6 tiêu chí để đánh giá mức độ thành công của công nghệ Nano-Bioreactor khi áp dụng tại sông Tô Lịch do các chuyên gia Nhật Bản đưa ra đã được xác nhận là đáp ứng:
- Xử lý triệt để mùi hôi thối từ gốc (cấp độ phân tử), khu vực lắp đặt thí điểm công nghệ Nano phải đảm bảo không còn mùi hôi, thối.
- Phân hủy một phần bùn hữu cơ tồn đọng lâu năm dưới lòng sông tại khu vực thí điểm thành CO2, H2O. Chất lượng trầm tích (bùn) sau khi xử lý dần đạt QCVN 43:2017/BTNMT.
- Xử lý lượng nước thải hàng ngày chảy vào sông và xử lý tận gốc được cả nước đang bị ô nhiễm ở bên trong khu vực thí điểm mà không cần thu gom, tách nước thải.
- Bảo tồn hệ sinh thái, cá, thủy sinh phát triển tốt. Số lượng vi khuẩn, vi sinh vật có hại giảm, vi sinh vật có lợi tăng.
- Nước tại vị trí điểm lấy mẫu trong khu vực thí điểm sau khi xử lý dần đạt QCVN 08-MT:2015/BTNMT.
- Hệ thống xử lý đảm bảo không gây ô nhiễm thứ cấp (không dồn chất ô nhiễm xuống hạ lưu, không nạo vét bùn mang đi nơi khác gây ô nhiễm tại khu vực đổ thải).
Đã không dùng của người thì thôi, lại đổ cho người thất bại, làm ảnh hưởng đến thanh danh của JEBO. JEBO là Nhật Bản chứ có phải công ty của Việt Nam đâu mà dễ dàng đổ lỗi cho người. Cuối cùng thì gậy ông lại đập lưng ông. Vì thanh danh Nhật Bản nên JEBO đã phải lên tiếng:
"Ông giám đốc Sở Xây dựng là người đại diện cho chính quyền Hà Nội mà cố tình phát biểu vô căn cứ, không hiểu mục tiêu, trái kết luận của UBND TP nên buộc chúng tôi phải lên tiếng để bảo vệ danh dự của công nghệ Nhật Bản cũng như danh dự cá nhân của chúng tôi liên quan tới dự án tài trợ miễn phí thí điểm xử lý một đoạn sông Tô Lịch".
"Kết luận của Chủ tịch UBND TP tại buổi làm việc với Tổ chức Xúc tiến thương mại - môi trường Nhật Bản về kết quả thí điểm xử lý làm sạch một đoạn sông Tô Lịch và một góc Hồ Tây bằng công nghệ Nano-Bioreactor Nhật Bản" (số 1338/TB-UBND ngày 5/11/2019) cũng không hề có nội dung nào đánh giá về kết quả là thất bại”(Tuoitre.vn, 01/12/2019, https://tuoitre.vn/ebo-giam-doc-so-xay-dung-ha-noi-co-tinh-…).
JEBO cũng cho biết:
“Mặt khác, UBND TP Hà Nội còn đang giao cho Tổ chức Xúc tiến thương mại – Môi trường Nhật Bản tiếp tục triển khai làm mở rộng thêm 1 ao tù để tiếp tục đánh giá.
Theo kết quả phân tích của các cơ quan chuyên môn của VN, chất lượng nước khu vực thả cá Koi trên sông Tô Lịch và hồ Tây cho thấy 36/36 chỉ tiêu đạt QCVN 08-MT:2015/BTNMT. Mùi hôi thối sông Tô Lịch giảm 200 lần, Hồ Tây giảm 30 lần…
Ngoài ra, cá Koi và cá chép Việt Nam thả tại khu vực nước sau xử lý tại khu thí điểm sống và sinh trưởng tốt sau gần 2 tháng cho đến ngày chuyển sang hồ Tây.
Theo đánh giá của người dân sống cạnh khu vực thí điểm, mặc dù hàng ngày vẫn có lượng nước thải chưa qua xử lý liên tục xả trực tiếp vào khu vực thí điểm tuy nhiên gần như không còn mùi hôi thối tại khu vực xử lý thí điểm”( https://www.24h.com.vn/…/giam-doc-so-xay-dung-phat-bieu-thi….
2. ĐỔ RÁC QUA TƯỜNG RÀO
Thì hóa ra việc phao tin “công nghệ Nano-Bioreactor của Nhật Bản bị thất bại” còn có liên quan đến đề án 150 tỷ của công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội bơm nước từ sông Hồng vào Hồ Tây rồi tháo vào sông Tô Lịch:
“Cụ thể, trạm bơm cố định dự tính được đặt cách chân cầu Nhật Tân 600m, về phía hạ lưu. Hệ thống xả sau máy bơm gồm 4 ống đường kính 600mm, kết nối vào đường ống chung có đường kính 1.200mm. Hệ thống dẫn đến bể xử lý cạnh Công viên nước hồ Tây. Tổng chiều dài đường ống khoảng 1.960m. Hệ thống chạy đến mương tiêu cạnh hồ Tây, vào bể lắng xử lý phù sa sông Hồng. Nước vào hồ Tây khi đạt mực cần thiết sẽ cho mở các cửa xả ra sông Tô Lịch. Với phương án này, mỗi ngày dự kiến bơm 134 nghìn m3 nước (bơm 26 ngày/tháng). Khái toán kinh phí dự án 150 tỷ đồng”( Vietnamnet.vn, 30/11/2019, https://vietnamnet.vn/…/chi-150-ty-bom-nuoc-song-hong-hoi-s…).
Đây là kế “ĐỔ RÁC QUA TƯỜNG RÀO” không khác gì kế “ NẰM NGỬA NHỔ NƯỚC BỌT”, nhưng lại ngốn rất nhiều kinh phí!
3. Ô NHIỄM NƯỚC SÔNG TÔ LỊCH NHẤT THIẾT PHẢI XỬ LÝ
Không thể dùng cách “ĐỔ RÁC QUA TƯỜNG RÀO” là xem như đã hết ô nhiễm. Cách này cũng là cách FORMOSA HÀ TĨNH xả chất thải độc ra biển. Việc bơm nước từ sông Hồng vào Hồ Tây không chỉ tốn kém mà còn có tác động lên hệ sinh thái của Hồ Tây; Và cốt lõi là hoàn toàn không xử lý gì nguồn nước bị ô nhiễm ở sông Tô Lịch, đẩy nguồn ô nhiễm nước sông Tô Lịch vào các sông cuối nguồn như sông Nhuệ, sông Sét, sông Lừ làm ô nhiễm và thay đổi cả các hệ sinh thái ở đây. Không có nước nào trên thế giới xử lý ô nhiễm theo kiểu “ĐỔ RÁC QUA TƯỜNG RÀO” như thế này. Ô nhiễm nước sông Tô Lịch nhất thiết phải được xử lý triệt để.
4. DỨT BỎ LỢI ÍCH NHÓM
Chỉ có dứt bỏ lợi ích nhóm thì mới có giải pháp đúng cho việc xử lý ô nhiễm nước Hồ Tây và sông Tô Lịch. Nếu đã lỡ mua hóa chất rồi thì đừng mua thêm nữa. Bán đúng giá, sử dụng hết số hóa chất đã mua và dừng lại. Đó là cách giải quyết nhân văn nhất mà rốt cục thua thiệt vẫn thuộc về người dân. Nhưng ít nhất sau đó vấn đề ô nhiễm nước sông Tô Lịch và Hồ Tây sẽ được xử lý căn bản theo đúng hướng khoa học với chi phí thực.
5. ĐÀM PHÁN VỚI JEBO
Trong lúc chưa có giải pháp nào hơn, thì giải pháp của JEBO vẫn là khả dĩ vì đã được kiểm nghiệm thực tế. Hãy đàm phán với JEBO để cho JEBO xử lý nước sông Tô Lịch - trên cơ sở tài trợ toàn bộ hoặc chi trả một phần chi phí. Sau khi hoàn thành thì chuyển giao trọn gói. Việt Nam sẽ đảm nhận trọn bộ việc vận hành cũng như công nghệ, bao gồm cả tự sản xuất vật tư. Vấn đề là giá thành bao nhiêu mà thôi. Người sáng suốt, vô tư, tất có được giá đúng.
Mấu chốt cuối cùng vẫn là có gan từ bỏ lợi ích nhóm.
Nhân tổ chức Nhật Bản muốn đầu tư 100% chi phí làm sạch toàn bộ sông Tô Lịch, góp ý, nhà nước nên tiếp cận đầu tư theo hướng mua công nghệ thuê tư vấn, để các doanh nghiệp trong nước hưởng lợi dài hạn và nhân rộng, chứ không nên để nước ngoài khống chế vĩnh viễn thị trường công nghệ VN!