Đàm phán "hớ" Lọc dầu Nghi Sơn: Lấy tiền đâu để bù lỗ?

Nguồn:Dân Trí

16:00 ngày 16/05/2017

 321CHIA SẺ

 7BÌNH LUẬN

Dân trí Nguyên Bộ trưởng Trương Đình Tuyển cho rằng, phát sinh mâu thuẫn giữa cam kết tại các FTA với cam kết Nghi Sơn là "lỗi của đàm phán và là khuyến khuyết, bất cập của chúng ta".

Dự án Lọc hóa dầu Nghi Sơn chậm tiến độ

Lọc dầu Nghi Sơn hoạt động, mỗi năm PVN phải bù lỗ 2.500 tỷ đồng

Nguy cơ chậm tiến độ, Lọc dầu Nghi Sơn được gỡ khó

(Ảnh minh hoạ).

Phát biểu tại Hội thảo "thị trường xăng dầu Việt Nam và vấn đề thể chế" diễn ra sáng nay (16/5), ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại (nay là Bộ Công Thương) chỉ ra bất cập liên quan tới dự án Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn khi thuế nhập khẩu xăng dầu giảm theo lộ trình ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA).

Cụ thể, theo ông Trương Đình Tuyển, Chính phủ cam kết giữ thuế nhập khẩu xăng dầu không thấp hơn 7% để bảo hộ cho Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn trong thời gian 10 năm, tính từ ngày nhà máy sản xuất thương mại.

Như vậy, nếu năm 2018 Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn đi vào sản xuất thương mại, thì theo thỏa thuận với Nhà máy này, Việt Nam phải giữ thuế nhập khẩu các mặt hàng xăng dầu ở mức không thấp hơn 7% cho đến hết năm 2028.

Tuy nhiên, theo Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), với xăng từ năm 2023 thuế nhập khẩu đã xuống 5% và từ năm 2024 là 0%. Diesel và mazut là 0% từ năm 2016. Còn theo Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Hàn Quốc (VKFTA), thuế nhập khẩu diesel từ 2016 là 5% và từ năm 2018 là 0%, riêng mazut từ năm 2016 thuế nhập khẩu đã là 0% .

"Vậy là phát sinh mâu thuẫn giữa cam kết FTA với cam kết Nghi Sơn. Theo FTA với ASEAN và Hàn Quốc, lộ trình giảm thuế giảm nhanh hơn rất nhiều. Tuy nhiên, cũng không thể phá bỏ cam kết với Nghi Sơn thì nguồn bù đắp 7% từ đâu? Con số này rất lớn mà phải nghĩ đến", ông Tuyển nói.

Theo ông Tuyển, trong quá trình đàm phán có nhiều bộ ngành tham gia, trong đó có cả Bộ Tài chính và Bộ Công Thương. Để xảy ra trường hợp này này là "lỗi của đàm phán và là khuyến khuyết, bất cập của chúng ta".

Trước đó, một báo cáo từ Vụ Ngân sách Nhà nước (Bộ Tài chính) cho biết, theo ước tính, trong 10 năm tới, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) có thể phải bỏ ra 1,5 - 2 tỷ USD để bù lỗ cho dự án Khu liên hợp lọc hoá dầu Nghi Sơn có vốn đầu tư 9 tỷ USD.

Trên thực PVN có thu về lợi nhuận hàng năm từ việc chia cổ tức với tư cách cổ đông góp vốn tại dự án này, dự kiến vào khoảng 716 triệu USD trong vòng 10 năm với phương án giá dầu 45 USD/thùng.

Tuy nhiên, chính cơ chế ưu đãi về thuế và bao tiêu sản phẩm khiến mỗi năm tính trung bình, PVN phải bù lỗ từ 80 - 110 triệu USD, tương đương 1.800 - 2.000 tỷ đồng. Đó là còn chưa tính đến khoản hỗ trợ trực tiếp cho dự án này để đầu tư các hạng mục công trình bên trong khu liên hợp lên tới hơn 3.800 tỷ đồng.

Trao đổi về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long từng cho rằng: "Nhà máy hoá dầu Nghi Sơn được hưởng hàng loạt ưu đãi thuế, hàng năm thuế xuất nhập khẩu xăng dầu là nguồn thu lớn cho ngân sách nhưng với nhà máy này nguồn thu của ngân sách là thất thu. Bên cạnh đó, dự án cũng được giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Với mức ưu đãi vừa nêu sẽ làm giảm khoản thu lớn trong bối cảnh ngân sách khó khăn".

TS Lê Đăng Doanh thì cho rằng: "Điểm mấu chốt của Lọc dầu Nghi Sơn do một tổ hợp các nhà đầu tư PVN, Kuwait... góp vốn là đã được Chính phủ Việt Nam chấp nhận những khoản ưu đãi rất lớn và cam kết nếu lỗ thì PVN sẽ thay mặt Chính phủ Việt Nam bù lỗ. Những ưu đãi này đã được chấp nhận khi chưa xét đến hàng loạt FTA sắp ký kết và nay thì chuẩn bị có hiệu lực, trong đó Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) và FTA Việt Nam - Hàn Quốc đã có hiệu lực rồi".

Điều đáng nói, Nghi Sơn có tới trên 70% là vốn của nước ngoài, PVN chỉ là cổ đông nội duy nhất góp vốn vào dự án. Thực tế, công ty này là liên doanh gồm 4 thành viên: Tập đoàn Dầu khí VN chiếm 25,1%; công ty Kuwait Petroleum Europe.B.V chiếm 35,1%, công ty Idemitsu Kosan Nhật Bản chiếm 35,1%, công ty Mitsui Chemicals Inc Nhật Bản chiếm 4,7%.

Phương Dung