Sự im lặng của Việt Nam trước hành vi của Trung Quốc được xem là sự đồng thuận

02/07/2020

Trương Nhân Tuấn

2-7-2020

Vụ ASEAN ra tuyên bố “tầm nhìn” chungtrong đó có nhắc Luật quốc tế về Biển (UNCLOS) cần được xem là cơ sở pháp luật để giải quyết các tranh chấp Biển Đông. Điều này hiển nhiên là “quan trọng” cho VN, nhưng không phải là một “thắng lợi” để báo chí Việt Nam “nổ” tung trời đất. Sẵn dịp còn đưa ông Xuân Phúc lên tận mây xanh. Làm như ông này có công lao nhiều lắm trong vụ này.

Trong khi điều trọng đại (mà không thấy ông Phúc lên tiếng) là Trung Quốc hiện đang “cấm biển” khu vực Hoàng Sa để tập trận.

Sự im lặng của Việt Nam trước hành vi của Trung Quốc được xem là sự đồng thuận.

Luật quốc tế có nguyên tắc: “ex injuria jus non oritur”. Có nghĩa (đại khái) là lẽ phải (luật lệ) không thể phát sinh từ một hành vi bất hợp pháp.

Trung Quốc đã chiếm Hoàng Sa của Việt Nam bằng vũ lực, vi phạm hiến chương Liên Hiệp quốc. Tức hành vi xâm lăng Hoàng Sa là một việc làm “bất hợp pháp”. Điều này đưa đến mọi hành vi của Trung Quốc sau này ở Hoàng Sa đều không chính đáng.

(Nguyên tắc “ex injuria jus non oritur” cũng có thể áp dụng trong trường hợp tử tù Hồ Duy Hải. Mọi lời khai của Hải, trong trường hợp bị bức cung, đều không có giá trị bằng chứng).

Tuy nhiên, luật quốc tế cũng có nguyên tắc đối nghịch: “Ex factis jus oritur”. Ý nghĩa đại khái là luật lệ phát sinh ra từ hành vi thực tại.

Tức là hành vi cấm biển của Trung Quốc ở Hoàng Sa, nếu thực thi nhiều lần không gặp phản đối, hành vi đó trở thành “efffectivité”. Tức nó có hiệu lực “pháp lý”, buộc các quốc gia khác phải “tuân thủ” luật cấm biển của Trung Quốc.

Tình hình đến nay Việt Nam và các quốc gia khác, kể cả Mỹ, đều “im lặng” trước hành vi cấm biển của Trung Quốc. Việc “cấm biển” để tập trận của Trung Quốc trở thành “fait accompli” chuyện đã rồi.

Giả tỉ bây giờ Trung Quốc ra tuyên bố ADIZ vùng Hoàng Sa. Việt Nam xem như “bó tay”. Việt Nam không có lý lẽ để phản biện. Khả năng Việt Nam cũng không có để ngăn cản.