Lời cuối của Che Guevara

• 9 tháng 10 2014-BBC

Chia sẻ

Ernesto Che Guevara (sinh năm 1928) bị giết ở rừng núi Bolivia năm 1967

"Hãy bảo vợ tôi đi lấy chồng và sống hạnh phúc," đó là câu cuối cùng Che Guevara nói với nhân viên CIA, Felix Rodriguez, trước giờ bị bắn chết ở rừng núi Bolivia.

Ông Felix Rodriguez, người gồ́c Cuba, kể lại với BBC về chuyện nhân vật hoạt động Marxist châu Mỹ Latinh bị bắt và xử tử ra sao ngày 9/10/1967.

Ông cũng mô tả khi bị bắt trong lúc tổ chức chiến tranh du kích ở Bolivia, Che không còn là nhân vật sáng chói như trước mà là 'một người đàn ông trông thảm hại, tiều tụy, mặt trắng bệch'.

Lệnh giết Che Guevara được chuyển đến từ quân đội Bolivia dù phía Hoa Kỳ có vẻ như chỉ muốn bắt sống ông ta, theo Felix Rodriguez.

Nay, ông Rodriguez cho phóng viên BBC xem các kỷ vật thu được từ vụ bắt Che Guevara.

Cảm tưởng của ông khi gặp Che Guevara là:

"Người đàn ông từng có hình ảnh oai hùng ở Cuba nay trông như một thằng ăn mày."

Hết thời oai hùng

Vào giữa thập niên 1960, Che Guevara rời Cuba sang vùng Nam Mỹ để làm cách mạng.

Ông ta nghĩ rằng có thể làm cuộc cách mạng ở nơi mà ít ai quan tâm.

"Tổng thống Bolivia ngay lập tức mời người Mỹ giúp và chúng tôi được chọn sang giúp quân đội Bolivia, " Rodriguez kể.

Vào tháng 11/1966, Che Guevara và vào rừng rậm cùng một nhóm quân nhân Cuba trung thành.

Che Guevara cùng Fidel Castro thời kỳ Cách mạng Cuba

Bị hen suyễn, sức khoẻ ông ta ngày càng suy giảm trong điều kiện ẩm ướt của rừng núi.

Theo Rodriguez, thì trong lúc đang chuyển quân trang quân dụng cho quân đội Bolivia, ông được nghe tin Che Guevara bị bắt.

"Ông ta ngồi dưới nền nhà, tay bị trói, ngay trước xác của một đồng đội đã bị bắn chết."

"Ông ta có bên mình thuốc chống hen suyễn."

"Tôi nói:

'Ngài chỉ huy, tôi ngưỡng mộ ông vì ông chiến đấu cho điều ông tin tưởng dù tôi nghĩ đó là niềm tin sai lệch.'

Ông ta vẫn với dáng vẻ kiêu ngạo như trước, hỏi tại sao không có ai đến thẩm vấn ông ta.

Tôi nói, chúng tôi không thẩm vấn ông mà chỉ muốn nói chuyện.

Che Guevara yêu cầu không trói tay nữa.

Chúng tôi cởi trói và cho ông ta ngồi lên ghế.

Khi tôi hỏi ông về mặt chiến thuật du kích của hoạt động trong rừng thì ông ta tìm cách tránh và nói không thể nói ra được gì."

Ông cũng không còn là nhân vật sáng chói như trước mà trông tiều tụy, sức khoẻ yếu.

Và tôi nhận được cú điện thoại từ Bộ tư lệnh quân đội Bolivia."

Trong cuộc truy bắt Che Guevara, người gốc Argentina, quân chính phủ Bolivia được trao ba mật hiệu '500 - Che Guevara, 600 - giết, 700 - bắt sống đem về'.

Theo ông Rodriguez, sau khi nói chuyện qua với người bị bắt, ông nhận được tín hiệu '500, 600'.

Ông hỏi lại một lần nữa thì vẫn nhận được tín hiệu đó, và truyền đạt lại như vậy cho sĩ quan chỉ huy Bolivia.

Người này cảm ơn phía Mỹ đã giúp nhưng nói vụ việc là do quân đội Bolivia quyết định.

Ông Felix Rodriguez kể:

Felix Rodriguez sau đó sang chiến đấu ở Việt Nam

"Tôi quay lại nói với Che Guevara: 'Ngài chỉ huy, tôi rất xin lỗi nhưng tôi đã cố hết mức mà không làm gì được cho ông nữa.'

Mặt ông ấy chuyển sang trắng bệch và nói, 'nếu tôi không bị bắt sống thì tốt hơn'.

Sau đó, ông ta nói:

'Hãy bảo vợ tôi đi lấy chồng và sống hạnh phúc.'

Đó là những lời cuối cùng của Che Guevara. Chúng tôi bắt tay và ôm vai nhau."

Felix Rodriguez rời căn nhà và một lúc sau nghe tiếng súng nổ. Che Guevara bị quân đội Bolivia bắn chết.

Sau đó, xác ông được đưa bằng máy bay về Vallegrande, Bolivia để trưng bày cho tới hai nghìn người, từ giới quân sự và báo chí đến chứng kiến.

Bản thân ông Felix Rodriguez sau đó có sang Nam Việt Nam chiến đấu trong lực lượng của Hoa Kỳ.

Câu chuyện ông kể cho chương trìnhWitness của BBC được phát ngày 9/10/2014, đánh dấu ngày Che Guevara bị bắn chết.