Vũ Ngọc Yên
31-8-2022
Mikhail Gorbachev được phương Tây ca ngợi như một anh hùng nhưng bị nhiều người ở Nga lên án. Nguồn: © Boris Yurchenko / AP
Người đoạt giải Nobel Hoà bình và là Chủ tịch nước cuối cùng của Liên xô, Michail Gorbachev đã qua đời tại Moscow vào ngày 30-8-2022, thọ 91 tuổi. Là một chính trị gia, Gorbachev được đánh giá cao trên toàn thế giới. Ông là một trong những người cha đẻ cho sự thống nhất nước Đức và là người mở đường kết thúc cuộc Chiến tranh lạnh sau Đệ nhị Thế chiến.
Trong những năm 1980, chính quyền Gorbachev đã ký các hiệp ước đột phá về giải trừ hạt nhân và kiểm soát vũ khí với Hoa Kỳ. Trong nước, Gorbachev với tư cách Tổng Bí thư đảng cộng sản Liên Xô, đã khởi xướng một chương trình cải cách sâu rộng với đường lối cời mở (glasnost) và tái cấu trúc (perestroika). Quá trình chính trị cải cách đã mang lại tự do chưa từng có cho hàng triệu người trong các chế độ toàn trị và cuối cùng đã dẫn đến sự sụp đổ của đế chế cộng sản trên toàn Đông Âu.
Một chính khách độc nhất vô nhị
Gorbachev được người dân phương Tây yêu mến và thường được gọi bằng biệt danh Gorby. Các chính trị gia trên khắp thế giới đã bày tỏ sự tôn kính đối với di sản của người đoạt giải Nobel Hòa bình năm 1990 và lãnh đạo điện Kremlin.
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres gọi Gorbachev là “chính khách độc nhất vô nhị”, là người đã thay đổi tiến trình lịch sử. “Ông ấy đã góp phần kết thúc Chiến tranh lạnh trong hoà bình”.
Trên Twitter, bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban Liên minh Âu châu (EU) viết: “Gorbachev đóng một vai trò quan trọng trong việc kết thúc Chiến tranh Lạnh và làm sụp đổ của Bức màn Sắt, ông đã mở đường cho một châu Âu tự do. Chúng tôi sẽ không bao giờ quên di sản này”.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tuyên bố: “Mikhail Gorbachev là một người có tầm nhìn đặc biệt”.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã ca ngợi Gorbachev trên Twitter là “người của hòa bình, người có quyết định mở ra con đường tự do cho người Nga”.
Thủ tướng Anh, Boris Johnson viết trên Twitter rằng, ông luôn ngưỡng mộ lòng dũng cảm và sự chính trực của Gorbachev.
Cựu Chủ tịch Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo CDU, Armin Laschet đã viết trên Twitter: “Liệu một người có thể thay đổi thế giới không?” Và tự trả lời: “Có. Gorbachev đã làm được mà không sử dụng bạo lực, xe tăng và 350.000 binh sĩ đang trú đóng tại Đông Đức. Mang lại Tự do cho hàng triệu người ở Trung – Đông Âu và Thống nhất cho nước Đức. Không thể tưởng tượng được nếu không có Mikhail Gorbachev”.
Nhân vật lịch sử và nhiều tranh cãi
Michael Gorbachev sinh năm 1931, tại làng Privolnoje trong vùng Stavropol, là con trai của một gia đình nông dân. Từ năm 1971, là thành viên của Ủy ban Trung ương Đảng cộng sản Liên xô và từ năm 1980, ông trở thành ủy viên chính thức của Bộ Chính trị. Đến năm 1985, ở tuổi 54, Gorbachev đảm nhiệm chức vụ Tổng Bí thư, ba năm sau trở thành Chủ tịch Nhà nước Liên Xô. Vào năm 1991, Gorbachev từ chức Chủ tịch nước trước khi nhà nước cộng sản tự giải thể. Người hùng mới ở Moscow vào thời điểm đó là Tổng thống Boris Yeltsin.
Đường lối chính trị của Gorbachev đóng góp đáng kể vào sự kết thúc của cái gọi là Chiến tranh Lạnh nhưng một thành phần lớn dân chúng Nga lại coi ông là kẻ đào mộ của Liên Xô. Tuy nhiên, vẫn có những tiếng nói khác vinh danh sự nghiệp của Gorbachev. Grigory Yavlinsky, một chính trị gia nổi tiếng, sáng lập đảng đối lập Yabloko, viết trên Telegram “Gorbachev đã cho chúng tôi tự do. Ông ấy đã mang lại tự do cho hàng triệu người – ở Nga và các vùng lân cận và ở một nửa châu Âu và trong sáu năm cầm quyền, Mikhail Gorbachev đã thay đổi thế giới“.
Gorbachev đã viết nhiều sách – gần đây nhất là bày tỏ sự thất vọng của ông đối với người Đức và phương Tây. Ông chỉ trích Mỹ và một số quốc gia phương Tây, nhất là Đông Âu, có chủ trương tái lập chiến tranh lạnh để cô lập và chống Nga. Vì lý do sức khỏe, ông đã không đến dự lễ kỷ niệm 30 năm ngày Bức tường Berlin sụp đổ vào mùa thu năm 2019. Ông đã phải nhập viện liên tục trong vài năm qua.
Cho đến khi qua đời, Gorbachev đã thành lập tại Moskva một Hiệp hội tranh đấu cho các giá trị dân chủ và ủng hộ mối quan hệ hợp tác giữa Nga và phương Tây. Gorbachev cũng là đồng chủ sở hữu tờ báo “Novaya Gazeta”, báo chỉ trích Điện Kremlin và vạch trần các vụ lạm dụng ở Nga. Trong thời gian qua Gorbachev đã nhiều lần đòi hỏi Vladimir Putin hãy tôn trọng quyền tự do truyền thông và bầu cử.
Theo hãng thông tấn Đức DPA, Gorbachev sẽ được an táng tại nghĩa trang Novodevichy, Moskva, bên cạnh mộ người vợ Raisa qua đời năm 1999. Đến nay dư luận vẫn chưa rõ những quan khách quốc tế nào sẽ đến dự đám tang của Gorbachev, trong bối cảnh cuộc chiến xâm lược của Nga ở Ukraine và các lệnh trừng phạt của Mỹ và Liên minh EU đối với Nga.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.