Tư chính “càng để lâu càng khó”…

29/08/2019

Trương Nhân Tuấn

29-8-2019

Vấn đề bãi Tư chính “càng để lâu càng khó”, cũng như tất cả những gì liên quan đến tranh chấp lãnh thổ và quan điểm đối nghịch về các lý thuyết thềm lục địa giữa VN và TQ. TQ cho tàu bè đến khảo sát vùng Tư chính, thuộc thềm lục địa (pháp lý) của VN, việc này kéo dài từ suốt tháng 7 đến nay. Quan điểm của TQ về (các) lý thuyết thềm lục địa khu vực Tư chính không phù hợp với Luật Biển 1982 (UNCLOS), nếu chiếu theo án lệnh của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) 2016. Vấn đề là TQ không nhìn nhận phán quyết của tòa PCA, mặc dầu án lệnh có tính bắt buộc và chung cuộc (TQ không thể khiếu nại). TQ tiếp tục áp đặt (các) lý thuyết về thềm lục địa (sai trái) của họ, bằng tàu bè hải giám và uy hiếp quân sự.

Hai lý thuyết về thềm lục địa của TQ là:

1/ vùng biển lịch sử theo bản đồ 9 đoạn.

2/ vùng nước và thềm lục địa phát sinh từ các đảo TS mà TQ có chủ quyền.

Giải pháp nào cho VN để vừa bảo vệ các quyền (theo Luật Biển 1982) đồng thời thoát khỏi sự quấy nhiễu của TQ?

Nhiều ý kiến đã đề ra. Mới đây học giả Carlyle Thayer đề nghị nhờ Interpol để bắt giữ tàu HD8.

Ý kiến của cá nhân tôi, như đã đề nghị qua bài viết đầu tháng 8, là VN cùng với Mã lai vận động với Ủy ban ranh giới Thềm lục địa để cơ quan này bác công hàm phản đối của TQ đồng thời nhìn nhận hồ sơ thềm lục địa của VN. Những lý do mà TQ phản đối hồ sơ VN (và Mã lai) đều bị án lệ PCA 11-7-2016 bác bỏ.

Làm được việc này VN (và Mã lai) hợp pháp hóa án lệ PCA 2016 trên vùng biển và thềm lục địa của quốc gia mình. Tôi hy vọng là nhân thủ tướng Mã lai Mahathir vừa có chuyến thăm viếng VN, lãnh đạo VN đã có đề nghị hợp lý.

Ưu điểm của việc này là VN đạt được những ý muốn mà không thông qua một vụ kiện.

Nếu VN đi kiện (với hồ sơ tương tự như Phi), nếu thắng thì VN không được hơn những gì mà án lệ PCA 2016 mang lại. Nhưng nếu thua thì VN có thể bị mất rất nhiều.

Học giả VN và thế giới đều đông ý với nhau rằng VN có thể sử dụng mô hình của Phi để kiện TQ.

Theo tôi, về cơ bản, hồ sơ của VN không giống với Phi. Bãi Scarborough là một “lãnh thổ” còn bãi Tư chính là một “bãi ngầm”. Bài viết tôi gởi hôm qua nói về sai lầm chiến lược của Phi ở Scarborough khiến quốc gia này mất bãi Scarborough cho TQ. Nếu VN đi kiện, nếu VN phạm sai lầm, VN có thể mất nhiều hơn Phi.

Hôm nay tôi gởi thêm bài viết nói về hồ sơ thềm lục địa mở rộng của TQ nộp lên Ủy ban ranh giới thềm lục địa năm 2012 để mọi người có một cái nhìn khác.