Phe chống tham nhũng Việt Nam nhắm vào dự án dầu lửa Venezuela

Phe chống tham nhũng Việt Nam nhắm vào dự án dầu lửa Venezuela

Diên Vỹ dịch
Báo cáo tài chính năm 2017 cho thấy tổng số vốn cung cấp cho Venezuela lên tới 10,7 nghìn tỷ đồng (462 triệu đô la theo tỷ giá hiện tại) tính đến tháng 12 năm 2017. Trong đó bao gồm hai lần chuyển tiền “tiền thưởng hợp đồng” trị giá tổng cộng 342 triệu đô la.

Kho xăng dầu của PetroVietnam ở Vũng Tàu. Ảnh: Reuters.

Điều tra 584 triệu đô la 'tiền thưởng hợp đồng' dành cho Venezuela trong bối cảnh làm sạch các doanh nghiệp nhà nước.

Đếm gà trước khi trứng nở

Bộ Công an Việt Nam đang điều tra một dự án dầu khí thua lỗ ở Venezuela, khi Hà Nội điều tra tham nhũng liên quan đến các doanh nghiệp nhà nước và đất nước Nam Mỹ đang rơi vào tình trạng hỗn loạn.

Chính quyền Việt Nam đã yêu cầu Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, hay còn gọi là PVN, “cung cấp tất cả các tài liệu liên quan đến việc thực hiện dự án” để khai thác và nâng cấp mỏ dầu Junin-2 tại Vành đai Orinoco của Venezuela, một khu vực được cho là để chứa trữ lượng dầu lớn nhất thế giới.

PVN đã thanh lý hợp đồng vào tháng 12 năm 2013 khi nhận thấy không có tiến triển gì trong dự án. Nhưng Bộ đang xem xét nghi ngờ vi phạm pháp luật trước khi thanh lý hợp đồng.

Dự án trị giá 12 tỷ USD đã bắt đầu vào tháng 6 năm 2010, theo truyền thông trong nước. Dự án thuộc sự quản lý của PetroMacareo, một liên doanh giữa công ty con của PVN, Công ty Khai thác Dầu khí (PVEP) và Petroleos de Venezuela (PDVSA) thuộc sở hữu nhà nước Venezuela. Giai đoạn đầu tiên dự kiến sẽ có sản lượng 50.000 thùng một ngày, 200.000 thùng trong giai đoạn thứ hai và Việt Nam dự tính thu được lợi nhuận trong vòng bảy năm.

Chơi sộp

Dự án này được xây dựng dựa trên mối quan hệ thân thiện lịch sử giữa Hà Nội và Caracas có từ những năm 1960, khi cả hai cùng chiến đấu chống kẻ thù chung, Hoa Kỳ. Hai nước đã thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1989, và đã theo đuổi một số dự án kinh tế chung trong những năm sau đó.

Với dự án Junin-2, Việt Nam đã đầu tư khoảng 1,2 tỷ đô la từ năm 2010 đến 2015, khiến dự án này trở thành một trong những dự án dầu khí lớn nhất của Việt Nam ở nước ngoài. Tuy nhiên, khoản đầu tư này này không bao gồm ba khoản thanh toán “tiền thưởng hợp đồng” với tổng trị giá 584 triệu đô la mà phía Việt Nam rõ ràng phải trả cho Chính phủ Venezuela để đảm bảo có được giấy phép đầu tư. Bộ Tài chính Việt Nam gần đây phát hiện rằng khoản phí này không được đưa vào hoặc giải thích trong đề xuất dự án ban đầu được gửi cho Chính phủ, Bộ Tài chính Việt Nam phát hiện gần đây.

PVN không bao giờ cung cấp tài liệu rõ ràng, đầy đủ về Junin-2, nhưng đã đề cập đến dự án này trong báo cáo tài chính từ năm 2010 đến 2016.

Trong báo cáo tài chính năm 2017 cho thấy tổng số vốn cung cấp cho Venezuela lên tới 10,7 nghìn tỷ đồng (462 triệu đô la theo tỷ giá hiện tại) tính đến tháng 12 năm 2017. Trong đó bao gồm hai lần chuyển tiền “tiền thưởng hợp đồng” trị giá tổng cộng 342 triệu đô la.

Mau xẹp

PVN đã chấm dứt dự án sau khi yêu cầu hoãn việc đợt chuyển khoản “tiền thưởng hợp đồng” khác trị giá $ 142 triệu. PVN giải thích rằng môi trường đầu tư của Venezuela không phù hợp, đặc biệt là do tỷ lệ lạm phát cực kỳ cao và hệ thống kiểm soát tiền tệ lâu đời, thanh toán quá phức tạp cho các công ty nước ngoài.

Cuộc điều tra được công bố sau khi phát hiện vào tuần trước rằng Tổng giám đốc PVN Nguyễn Vũ Trường Sơn đã đệ đơn từ chức, đang chờ phê duyệt của Thủ tướng Việt Nam. Ông Sơn, đã làm việc trong ngành dầu khí có từ năm 1987, trước đây đã từng làm giám đốc tại các đơn vị PVN. PVN nhận được lệnh yêu cầu cung cấp các tài liệu liên quan đến dự án ngày thứ Năm.

Trong năm 2019, ông Sơn được Đinh La Thăng lúc bấy giờ là Chủ tịch PVN bổ nhiệm làm Tổng giám đốc của PVEP. PVEP chịu trách nhiệm 13 dự án dầu khí, bao gồm các dự án ở Venezula, Mexico, Peru và Malaysia. Chỉ có 2 dự án trong số có là có lãi.

Ông Sơn có thể đổ lỗi cho khả năng mất vốn từ dự án Venezuela và các chi phí khác, tra ước tính lên tới 635 triệu đô la vào năm 2017. “Động thái mới nhất là một bước tiến nữa trong chiến dịch chống tham nhũng đang diễn ra ở Việt Nam, có liên quan với Đinh La Thắng và người khổng lồ PVN”, Đặng Tâm Chánh, một chuyên gia về chính trị Việt Nam, nói.

PVN là trụ cột chính của mô hình kinh tế của Việt Nam trong bốn thập kỷ qua, thu hút nhân tài hàng đầu, thúc đẩy sự phát triển và giúp làm đầy kho bạc của Chính phủ. Nhưng gần đây, nhà chức trách đã đưa ra các cáo buộc tham nhũng tại PVN và các doanh nghiệp nhà nước khác. Càng ngày các công ty này càng bị coi là rào cản đối cho đổi mới và thị trường cởi mở.

Ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản, đang lãnh đạo chiến dịch chống tham nhũng và sẵn sàng làm sạch các doanh nghiệp nhà nước, theo ông Chánh. Ông Trọng đặt mục tiêu tăng cường khả năng cạnh tranh và sử dụng tài nguyên của đất nước hiệu quả hơn, giờ đây, họ đã ký kết một số hiệp định thương mại hóa thị trường với các nền kinh tế phát triển.

Nguồn: Vietnam's graft hunters zero in on Venezuela oil project
VNTB gửi BVN.